Page 43 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

Mguyén Thanh Tuấn

nguyện. Tự nguyện là sự tự ý thức về giá trị đạo đức, tự
hành động, tự kiểm tra mình theo giá trị đó. Tự nguyện là
cơ sở của tình thương. Theo Hêghen, tình thương là sự từ
bỏ ý thức về bản thân mình, quên mình đi trong người
khác và chính trong sự quên mình trong người khác ấy mà

con người lại nhận ra mình và làm chủ được mình. Sự từ
bỏ ý thức cá nhân, không tính toán, không vụ lợi là bản
chất của tình thương. Như vậy, tình thương là "cho" chứ

không phải là "nhận", là sự "tự hiến dâng" chứ không "bị
hiến dâng".
Chính là với đặc trưng này mà đạo đức có tính độc lập

tương đối. Đạo đức ngoài sự chi phối của kinh tế còn được
chi phốĩ bởi sự tự ý thức và niềm tin về bản thân mình, về
giai cấp, dân tộc theo những lý tưởng, định hướng giá trị
nhất định. Tính độc lập tương đối của đạo đức mang ý

nghĩa kế thừa sâu sắc. Có những giấ trị đạo đức còn tồn tại
khá lâu khi mà các cơ sở kinh tê sinh ra nó đã tiêu vong.

Ý thức đạo đức xã hội cơ bản là sự phản ánh tồn tại xã
hội, cho nên mỗi hình thái xã hội hay mỗi giai đoạn lịch sử
đều định hình những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức tương
ứng. Trong đó, ngoài những giá trị chung, nó cũng hàm

chứa các nét đặc thù, kể cả cái đơn nhất trong giá trị đạo
đức. Đây là cơ sở hình thành các thang bậc đạo đức của mỗi
giai đoạn lịch sử hoặc mỗi hình thái xã hội nhất định.

44