Page 38 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

Văn £óa xử Việí O G u n Ẻiện nat^

2. CÁC CẤP ĐỘ CỦA VĂN HÓA ỨNG xử

2.1. Đạo đức là gốc của văn hóa ứng xử

Trong lịch sử văn hóa Việt Nam và Á Đông, đạo đức
luôn luôn được coi là gốc của văn hóa, đặc biệt trong ứng xử.

Quan niệm về đạo đức

Trong Nho giáo, đạo chính là năm mổì quan hệ cơ bản
của con người: vua tôi, cha con, chồng vợ, anh em, bè bạn;
gọi chung là ngũ luân. Trong đó, ba mối quan hệ quan

trọng nhất là: vua tôi, cha con, chồng vỢ được gọi là tam
cương. Đức theo Khổng Tử là trí, nhân, dũng. Sau đó
Mạnh Tử và Đổng Trọng Thư mở rộng thành ngũ thường
(nhân, nghĩa, lễ, trí, tín). Đạo đức chính là sự kết hỢp tam

cương với ngũ thường thành cương thường (nghĩa hẹp),
hoặc kết hỢp ngũ luận với ngũ thường thành luân thường
(nghĩa rộng). Cương thường và luân thường là nguyên tắc

chi phối mọi suy nghĩ và hành động của con người, đó là
cốt lõi của tư tưởng, đạo đức và luân lý Nho giáo.
ở Việt Nam, đạo đức Nho giáo có thể nói không gây

được ảnh hưởng sâu đậm trong đời sốhg thường nhật bằng
đạo đức Phật giáo. Bởi vì, Phật giáo xuất phát từ cái day
dứt nhất của con người là nỗi khổ cuộc đời, để tìm con
đường diệt khổ. Mục đích của Phật giáo là chỉ ra con đường

<§)