Page 33 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay
P. 33
Mguyén Thanh Tuấn
vai trò điều chỉnh thái độ và hành động của cá nhân và
cộng đồng, để định đoạt lợi ích xã hội của họ. Nói khác đi,
giá trị là nền tảng và đóng vai trò định vị văn hóa ứng xử;
nó quy định tính lịch sử - cụ thể của văn hóa ứng xử.
Và sau nữa, do khuôn mẫu ứng xử là thể chế hành
động (ứng phó và xử lý) của con ngưòi trong môi trường
văn hóa lịch sử - cụ thể, cho nên nó được thể hiện và thực
hiện thông qua những chuẩn mực xã hội (tiêu chí, quy
ưốc, quy chế...) và cả những kỹ năng ứng xử. Các chuẩn
mực này cơ bản dựa vào các giá trị văn hóa (luân lý, đạo
đức, khoa học, luật pháp, thẩm mỹ, tâm linh...) mà mỗi
người hay cộng đồng tự xác định tin tưởng làm theo; và xã
hội đòi hỏi sự "trở thành" của nhân cách. Các giá trị văn
hóa, trong đó có các giá trị nhân cách, đều mang bản chất
chân, thiện, mỹ. Tuy vậy, các chuẩn mực, tiêu chí..., vì là
sự áp dụng cụ thể các giá trị văn hóa vào đòi sông thường
nhật theo những lợi ích khác nhau, cho nên chúng có hệ
số biến dạng không phải là nhỏ. Phải trải qua một
khoảng thòi gian nhất định mói có thể sàng lọc được
những chuẩn mực, tiêu chí... hỢp lý, vừa phản ánh đúng
được các giá trị văn hóa, vừa có thể cụ thể hóa được
những giá trị này thành các tiêu chí được đa sô" thành
viên xã hội tin tưởng và dễ nhớ, dễ làm theo. Thực tế cho
thấy các chuẩn mực truyền thống được thể hiện trong
phong tục, tập quán..., đều đã được sàng lọc, trải nghiệm
34
