Page 28 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

'D ă iì £ ỏ a á a iỹ x ử D i ệ i O G u n £ i ệ n n a ỵ

Căn cứ vào các tiêu chí này có thể thấy trong các
cộng đồng xã hội, nhất là ở các cộng đồng làng với lịch sử
văn hóa dài hàng trăm năm, có bô"n loại khuôn mẫu ứng
xử sau:

- Phong tục là những khuôn mẫu ứng xử đã được
định hình, định tính hay được phong hóa lâu dài, bất

chấp những thay đổi lớn trong xã hội. Nó được cả cộng
đồng chấp nhận và tuân thủ mạnh mẽ. Vi phạm phong
tục là xúc phạm giá trị tinh thần của cộng đồng. Thí dụ
các phong tục về chi họ trên dưới trong họ tộc, nam nữ
trong các trực hệ không được lấy nhau, phong tục cưối

hỏi, giỗ chạp, thò cúng tổ tiên và những người có công
giáo dưỡng, tục không ăn thịt bò ở các cộng đồng Ấn Độ
giáo v.v...

- Tập quán (hoặc tập tục) là các tục lệ hình thành từ
thói quen và không chịu sức ép lớn của xã hội. Việc vi
phạm các tập quán này có thể không gây nên những xúc
phạm lớn về tinh thần trong cộng đồng, và dư luận xã hội
có thể cũng không điều chỉnh. Thí dụ tập quán ăn bằng

đũa hay bằng thìa, bắt tay, ôm hôn nhau khi gặp mặt và
chia tay, sử dụng dao gọt úp tay như ở Việt Nam hay gọt
ngửa tay như ở châu Âu v.v...

(1)
Huỳnh Khái Vinh, Nguyễn Thanh Tuấn, Mộí sô' vấn đề về lối sống... Sđd,
tr.103-104.