Page 49 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

IMguyén Thanh Tuán

tích cực hoặc tiêu cực gắn với các phẩm chất cá nhân cả

về mặt chất và lượng của nhân cách. Phẩm chất cá nhân
là nội dung của tính cách. Tính cách là tập hỢp những xu
hướng xác định và có tính đặc thù về nhu cầu, lợi ích cá
nhân thông qua các hoạt động sống của cá nhân. Tính
cách cá nhân là tổng hòa cái xã hội của các thê hệ trưóc
"trầm tích" lại hay di truyền lại, và là kết quả của quá

trình chủ thể hóa trong hoạt động sống của con người. Nó
đóng vai trò cơ bản cho quá trình hình thành nhân cách
và tự điều chỉnh hành vi đạo đức. Trong khi đó, tính
"đưỢc điều chỉnh" của hành vi đạo đức chủ yếu do dư luận
xã hội. Dư luận xã hội là con dao hai lưỡi. Dư luận đúng
tạo ra các hành vi tích cực và ngược lại. Nếu ý thức đạo
đức là sự ý thức về các tương quan lợi ích của cá nhân và

cộng đồng thì hành vi đạo đức luôn luôn phục tùng tự
nguyện ý thức đó. Mỗi hành vi đạo đức được thực hiện do
sự soi sáng của ý thức, sự mách bảo của tình cảm và sự
rèn luyện của nghị lực. Ý thức, tình cảm và nghị lực là ba
mặt cấu thành của đạo đức.

Các hành vi ứng xử đạo đức của cá nhân và xã hội đều
có khuynh hướng tự bảo tồn thành nếp (khuôn mẫu), thành
tập quán, thành phong tục. Phong tục, tập quán là hình

thức biểu hiện ổn định của một nội dung đạo đức nhất định.
Nó giữ gìn một cách lâu dài các giá trị của cộng đồng. Tuy
vậy, ở vào thòi kỳ có những biến chuyển xã hội lớn (di cư, sự