Page 30 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

trưởng mục tiêu. Đây là mô hình hứa hẹn tăng trưởng ngay lập tức cho các nước
nghèo nhờ đầu tư tài chính qua hình thức viện trợ – viện trợ đầu tư để tăng trưởng.

Ở vị trí thuận lợi của người đi sau, người ta thấy việc sử dụng mô hình của Domar để
xác định những yêu cầu viện trợ và những dự báo tăng trưởng đã (và vẫn đang) là sai

lầm lớn. Nhưng chúng ta cũng không nên quá khắt khe với những người đề xướng mô

hình này (khi mới bắt đầu sự nghiệp, chính tôi cũng là người đề xướng mô hình này),
vì họ không có lợi thế của người đi sau. Những bài học mà chúng ta thấy vào thời
hoàng kim của mô hình này lúc đó có vẻ cổ vũ cho mối liên quan cứng nhắc giữa viện

trợ đầu tư và tăng trưởng. Chỉ đến khi có nhiều dữ liệu hơn thì những nhược điểm của

mô hình mới bộc lộ rõ ràng.
Cách tiếp cận tăng trưởng của Domar trở nên phổ biến vì nó đưa ra một dự đoán đơn

giản tuyệt vời: tăng trưởng GDP sẽ tỷ lệ với phần đầu tư trong GDP. Domar giả thuyết
rằng sản lượng (GDP) tỷ lệ với số lượng máy móc, vì vậy thay đổi về sản lượng sẽ tỷ

lệ với thay đổi về máy móc, tương ứng với khoản đầu tư của năm trước đó. Chia cả
hai vế cho sản lượng của năm ngoái. Như vậy, tăng trưởng GDP năm nay chỉ tỷ lệ với

khoản đầu tư của năm ngoái/GDP năm ngoái.
Làm sao Domar lại có ý tưởng là sản lượng tỷ lệ với số lượng máy móc? Lao động

không đóng vai trò gì trong sản xuất hay sao? Domar viết trong thời kỳ sau Đại suy
thoái, khi ấy nhiều người vận hành máy móc bị mất việc làm. Domar và nhiều nhà

kinh tế học khác đã dự đoán sự suy thoái sẽ trở lại sau Chiến tranh Thế giới thứ hai trừ
khi chính phủ làm điều gì đó để phòng tránh. Domar coi tỷ lệ thất nghiệp cao là một

mặc định, vì thế luôn có sẵn người để vận hành những máy móc được bổ sung. Học
thuyết của Domar được biết đến dưới cái tên mô hình Harrod-Domar (một nhà kinh tế

học người Anh tên là Roy Harrod cũng công bố một bài tương tự nhưng rối rắm hơn
năm 1939).

Rõ ràng, mối quan tâm của Domar là chu kỳ kinh doanh ngắn hạn tại các nước giàu.
Vậy thì tại sao tỷ lệ cố định giữa sản xuất và máy móc của Domar lại được đưa vào để

phân tích tăng trưởng của các nước nghèo?

Phát kiến về phát triển
Công cuộc tìm kiếm căn nguyên tăng trưởng đã dày vò chúng tôi, những nhà kinh tế
học, từ khi khái niệm “nhà kinh tế học” ra đời. Năm 1776, cha đẻ của môn kinh tế

học, Adam Smith đã đặt ra câu hỏi: Điều gì quyết định sự phồn vinh của các quốc gia.

30