Page 28 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

Nhưng đó là những lợi ích của dự án này. Năm 1982, Frempong lưu ý: “Không có
quặng bô-xít, nhà máy luyện nhôm, nhà máy xút hay hệ thống đường sắt nào”. Nỗ lực

xây dựng ngành nuôi trồng thủy sản trên hồ đã gặp khó khăn do sự quản lý yếu kém
và thiếu thốn về kỹ thuật. Người dân sống gần hồ, gồm khoảng 80.000 người đã bị

mắc những bệnh lây qua đường nước như bệnh mù, giun móc, bệnh sốt rét và sán

máng. Các dự án tưới tiêu quy mô lớn mà các nhà hoạch định vẽ ra đã phá sản. Giao
thông trên hồ từ Bắc tới Nam lẽ ra sẽ “giải quyết được những khó khăn về giao thông
quốc gia” đã “thất bại hoàn toàn”.

Đáng buồn nhất, dự án hồ Volta lại là dự án đầu tư thành công nhất trong lịch sử của

Ghana. Frempong nhất trí với các nhà phân tích khác như Tony Killick rằng vai trò
cốt lõi của dự án đã là một thành công. Nhà máy phát điện và lò luyện nhôm vẫn hoạt

động đến ngày nay, riêng lò luyện nhôm dùng điện trợ cấp và alumin nhập khẩu.
Thảm họa thật sự là người Ghana hiện nay vẫn nghèo như thời kỳ đầu những năm

1950. Ghana đã trải qua khoảng nửa thế kỷ “tăng trưởng trì trệ”. Làm sao lại đến nông
nỗi đó? Gần như tất cả đều thất bại. Quân đội lật đổ chính quyền Nkrumah trong một

cuộc đảo chính năm 1966, cuộc đảo chính đầu tiên trong số năm lần đảo chính quân
sự trong suốt 15 năm sau đó. Sự kiện Nkrumah bị lật đổ kéo theo những cuộc ăn

mừng trên các đường phố ở Accra vì những tham vọng phát triển của Nkrumah chẳng
mang lại gì ngoài nạn đói và tình trạng lạm phát cao.

Song có lẽ người Ghana sẽ bớt cuồng nhiệt hơn nếu biết rằng trong vòng hai thập niên
sau đó, tình hình còn tồi tệ hơn nhiều. Quân đội nhanh chóng khôi phục nền dân chủ

trong giai đoạn 1969-1971 dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Kofi Busia. Sau khi quân
đội lật đổ Busia năm 1971, cả nền kinh tế lẫn chính trị nước này đều tan rã. Thậm chí,

Ghana còn trải qua một nạn đói trong những năm 1970.
Thời kỳ bĩ cực nhất là năm 1983 dưới thời chính phủ quân sự mới của Đại úy không

quân Jerry Rawlings. Năm 1983, thu nhập bình quân của người Ghana chỉ bằng 2/3
thu nhập năm 1971. Một đợt hạn hán làm nước sông Volta xuống thấp đến nỗi nhà

máy thủy điện phải cắt điện dành cho Công ty Nhôm Volta trong một năm. Năm

1983, người Ghana hàng ngày chỉ được cung cấp lượng calo bằng 2/3 mức khuyến
nghị. Năm 1983, ngay cả một cán bộ công chức khá giả của Ghana cũng phải dùng
đến lời ví von hài hước nhưng khá rùng rợn về “chiếc vòng cổ thời Rawlings”, ám chỉ

những chiếc xương quai xanh lòi ra từ cơ thể thiếu đói. Tình trạng suy dinh dưỡng là

28