Page 113 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường
P. 113
Có một nguyên tắc bất biến, cơ bản: một chính phủ ăn vào tương lai thông qua việc
vay mượn nhiều hơn cũng sẽ ăn vào tương lai bằng nhiều cách khác. Ví dụ, một chính
phủ có thể cắt giảm đầu tư vào cơ sở hạ tầng để giảm thâm hụt ngân sách ngày hôm
nay, nhưng việc này sẽ dẫn đến thâm hụt ngân sách lớn hơn trong tương lai bởi vì đầu
tư vào hạ tầng có thể đem lại lợi nhuận trong tương lai. Các công ty điện thoại quốc
doanh ở châu Phi cắt giảm đầu tư cho ngành viễn thông nhiều đến độ khách hàng phải
đợi hơn tám năm mới có điện thoại. Tuy nhiên, theo tiêu chuẩn thế giới, doanh thu
tính theo mỗi đầu dây điện thoại ở châu Phi lại cao một cách đáng ngạc nhiên.
Chính phủ cũng có thể tăng doanh thu ngày hôm nay thông qua việc bán các doanh
nghiệp nhà nước đang sinh lợi, với cái giá là từ bỏ doanh thu mãi mãi trong tương lai.
Nigeria trong giai đoạn 1989-1993 nhận được 4 khoản vay theo chương trình của WB
và IMF với những yêu cầu hạn chế thâm hụt ngân sách và nợ công. Trong suốt thời
gian này, Nigeria đã bán phần vốn của chính phủ trong những doanh nghiệp dầu lửa
để lấy 2,5 tỷ đô-la. Có giai đoạn, 12 tỷ đô-la doanh thu từ dầu lửa đã biến mất khỏi
các báo cáo chính thức và rất có thể đã rơi vào túi của những quan chức chính phủ
Nigeria. Đây là mô hình chung: những nước nằm trong chương trình cho vay có điều
kiện điều chỉnh chính sách thường thu được nhiều doanh thu từ việc bán các doanh
nghiệp nhà nước hơn các quốc gia không nằm trong chương trình.
Trong giai đoạn tiếp nhận các khoản vay theo chương trình, các nước cũng khai thác
dầu từ lòng đất nhanh hơn những giai đoạn bình thường. Do đó, doanh thu ngày hôm
nay của các nước này cao hơn với cái giá là doanh thu trong tương lai thấp hơn.
Các chính phủ cũng có thể đơn giản chuyển các khoản chi và doanh thu theo thời gian
để đáp ứng những yêu cầu về thâm hụt tiền mặt của ngày hôm nay. Năm 1998, Brazil
phát hành trái phiếu chính phủ không trả lãi suất định kỳ mà gốc và lãi sẽ được thanh
toán vào năm sau. Nhờ đó, Brazil đã giảm chi tiêu về lãi suất cho năm nay. Nhiều
chính phủ đã sử dụng đến biện pháp nhanh là hoãn trả lương cho các công chức nhà
nước hoặc các nhà cung cấp thuộc khối nhà nước. Những khoản trả sau này làm giảm
tình trạng thiếu hụt tiền mặt trước mắt và nợ công trên bề mặt, nhưng về bản chất lại
làm gia tăng mức thâm hụt ngân sách cho năm sau và nợ công.
Những quốc gia vùng nhiệt đới cũng có thể học tập những trò ranh ma từ các nước
công nghiệp. Trong nỗ lực hạn chế thâm hụt của Đạo luật Gramm-Rudman, Quốc hội
Mỹ năm 1987 đã hoãn trả 3 tỷ đô-la tiền lương cho binh lính để khoản tiền này được
113