Page 190 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

C ^ I I Í / Ĩ I ỉìê ỉìdntị íịiíio rù rái' sứ thun lièu hièu... 191

Sự thành tựu của sứ vụ, thi ỏng tự phê bình trong Đề từ:
“Ta vừa qua Nam Quan, liền gặp quan Tuần kiểm họ Tra đưa
thơ thách họa. Dọc đường gặp các quan liêu, bậc cả, sĩ phu đặt
những câu hỏi hóc búa, họ bắt bẻ tranh luận như là kẻ địch.
Lại có sứ Triều Tiên, quan Khâm sai bạn tống đều là những
bậc văn hào. Họ đã không coi mình là người nước ngoài mà
khinh, đã tiếp chuyện nhiều lần. Tôi may nhờ hồng phúc,
dùng văn tự nói chuyện, may khỏi bị khinh khi, mà còn đưỢc
tán khen. Các sách Quần thư kháo biện và Thánh mô hiền phạm
lục là những sách tôi soạn trước 30 tuổi, được các người thích
và giữ như của quý. Vậy mới biết lòng người không khác nhau.
Lấy lòng thành thật chính trực đãi nhau, lấy vàn tự làm quen
nhau thì người bốn bể đều là anh em cả... Vả chăng nếu mình
rụt rè, tự coi mình là người nơi xa vắng, ít giao tiếp, ít nói năng
thì bị người ta khinh bạc, mà dùng tiếng Di Ngôn, Di Sứ (lời
mọi, sứ mọi) mà chỉ chúng ta”.
Chính vấn đề các viên chức Thanh ở biên giới vẫn luôn
luôn dùng tiếng DI (mọi) để trỏ người mình, kể cả sứ thần,
là một điều mỗi lúc sứ ta sang, đều phải tranh biện phản đối
và đòi cải cách. Khi đi về đến Quế Lâm, sứ bộ gửi tờ trình
cho viên Tuần phủ Quảng Tây xin cho các viên chức sắp
gặp sứ bộ, thôi dùng chữ DI. Đại ý tờ trình như sau; Trong
các công văn và khi tiếp đón sứ thần mọi nơi đều gọi hai
tiếng An Nam. “Thế mà ngày chúng tôi đến cửa Quan, quan
đạo Tả Giang tới mở khóa, sứ thần vào lạy Long Đình, thì lễ
sinh xướng lễ chỉ hô: Di quan, Di mục, trỏ rõ sự nghiêm
ngặt, làm chúng tôi hổ thẹn rất sâu. Đến khi tới Nam Ninh,
yết quan Đạo Đài, đến Ngô Châu yết quan Hiệp, giữa đám
đông người mà vẫn dùng chữ DI”. Sứ thần xin theo lệ đời
Ung Chính thứ 9 (1731) giới thiệu các sứ thần bằng chức
danh. Viên Bố chánh biện luận một cách khôn khéo rồi