Page 76 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Quan Âm (ở Ấn Độ mang hình tượng nam) với nhiều dạng khác nhau, nhu bà Chúa
Ba chùa Hương. Rồi Quan Âm Thị Kính, Quan Âm Tống Tử... và gọi chung bằng
tên dân dã là Phật Bà. Bên cạnh đó vẫn luôn tồn tại một điện Mẫu riêng, thường
được thờ trong khuôn viên của chùa, tại một trong các nhà phụ ở phía sau hoặc
một tòa ngang. Nhiều khi cảnh sinh hoạt ỏ diện thờ Mẫu quá sầm uất khiến một số
nhà sư nhất là sư nữ cũng xao nhãng cả việc Phật mà tận tâm với Mẫu. Hay đúng
ra, cảnh thờ Mẩu có cả một hệ thống thờ đầy đủ từ Tứ Phủ cộng đồng đến Tứ Phủ
Thánh Cô, Cậu.

- Ba là; Tứ Pháp là ai? Nhiểu người nói là Đức Phật. Điều đó không sai. Song,
trước hết phải nhận rằng, đó là các thẩn linh nông nghiệp, các ngài được hình
thành khi con người Việt cổ lấy nghề nông làm cơ bản vì Họ đã rời khỏi rừng núi xa
dời nghề săn bắt và hái lợn. Trong Tứ Pháp thì Man Nương là Phật Mẫu, mà gốc
gác có nhiều biểu hiện là thần nước, thần hạnh phúc..., là bà Mẹ của các thần liên
quan, có bóng dáng của Mẹ xứ sở.

+ Pháp Vân - Thần tạo ra mây.

+ Pháp Vũ - Thần tạo ra mưa.

+ Pháp Lôi - Thần tạo ra sấm chớp.
+ Pháp Phong - Thần tạo ra gió.

Đây là các thần vì con người mà được sinh ra. Điều đáng lưu ý những ngôi chùa
mà các vị thẩn trên ngự lại mang những tên dân gian là chùa Bà Dâu, chùa Bà
Dàn, chùa Bà Tương (tướng) và trong Phật điện của các chùa này ngoài tượng Phật
và các tượng Bồ tát.... còn thấy chính giữa có một Phật tượng rất to là hình tượng
của cá bà Dâu, bà Đậu, bà Dàn, bà Tướng. Những tượng này không ngồi trên tòa
sen, mà dược đặt trong ngai và đều được sơn màu cánh gián hay nâu sẫm, là màu
của đất đai châu thổ Bắc bộ hay cũng là màu áo của những vị tăng ni miền Bắc.
Theo các nhà nghiên cứu đây là sự đan xen hay hỗn dung văn hóa giữa Phật giáo
và tín ngưỡng nông nghiệp cổ truyền, do vậy, lễ hội các chùa này được tổ chức vào

đầu tháng tư lịch trăng, theo tương truyền là ngày Phật Đản 8 - 4 :
“Dù ai buôn bán trăm nghề

Nhớ ngày mùng tám thì về hội Dâu”.

Suy cho cùng, vì ý nghĩa Tứ Pháp trong nhận thức của người dân rất sâu sắc
và Ổn định nên các chùa liên quan dã dậm nét về bản sắc văn hóa dân tộc, chúng
luồn được quan tâm tu bổ. Chùa Tứ Pháp là một trọng điểm về nghệ thuật tạo hình
Phật giáo Việt Nam.

- Bốn là: vể chùa tổ của Tứ Pháp. Trong Phật điện chùa Pháp Vân còn thờ
một tượng đá trong khám gỗ nhỏ, tương truyền đó là tượng đức Thạc Quang gắn

78