Page 80 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

chịu rút về. Từ Chí Linh, quân Lê Lợi tiến vào giải phóng Nghệ An, Thuận Hóa. Sau
đó, với những trận thắng oanh liệt ở Tốt Động, Chúc Động, Chi Lăng và cuối cùng,
bao vây quân Minh ở Đông Quan để kết thúc cuộc chiến, lập lại hòa bình cho nước
Việt.

Thờ phụng

Công chúa Thượng Ngàn, cũng như nhiều vị thần thánh khác, được nhiều
người tôn thờ, và được coi là hồn thiêng của sông núi, bao nhiêu đời nay dẫn dắt
con cháu vững bước đi lên. Bà có mặt ỏ khắp nđi, theo bước chân của dân chúng,
khi ở miền rừng núi rồi xuống miền đồng bằng. Vì vậy, ở nhiều ndi người dân lập
điện thờ, thờ phụng bà. Tuy nhiên, đại bản doanh của bà vẫn là vùng núi non và
các cửa rừng. Những người đi rừng, muốn được bình yên, vạn sự tai qua nạn khỏi,
thường đến cầu xin sự che chở, phù trỢ của bà. Ai muốn săn bắt hay khai thác thứ
gì trong rừng, cũng đặt lễ, thắp hưdng, cầu xin để được bà chấp thuận.

21. PHONG TỤC THỜ MẪU th ư ợ n g t h iê n

Mẫu Thượng Thiên: Sáng tạo bầu trời và làm chủ quyền năng mây, mưa, sấm,
chớp. Về phưdng diện vũ trụ quan ta có thể thấy quan niệm về Mẫu nói chung và
Mầu Thiên nói riêng, trong quan niệm của dân gian về Tứ Pháp: Pháp vân, Pháp
Vũ, Pháp Điện, Pháp Lôi, đó là 4 vị nữ thần tạo ra mây, mưa, sấm, chớp vốn liên
quan tới Thần Mưa của tín ngưỡng nông nghiệp. Thực ra những huyền thoại và
huyền tích của Mẫu Thượng Thiên đều trực tiếp liên quan đến Thánh Mẫu, Liễu
Hạnh, là hóa thân của Mẫu Thượng Thiên, vị thần chủ cao nhất và được thờ cúng
nhiểu nhất trong đạo Mẫu Việt Nam.

Trong điện thần Tứ Phủ, Mẫu Liễu Hạnh là vị thánh xuất hiện khá muộn, theo
các nhà nghiên cứu về văn hóa dân gian Việt Nam, Mẫu Liễu Hạnh xuất hiện sớm
nhất cũng chỉ vào khoảng thế kỷ XVI, thời Hậu Lê, nhưng Bà nhanh chóng trỏ
thành vị Thần Chủ của Đạo Mẩu và được tôn vinh hdn tất cả các Thánh mẫu khác.

Cũng theo quan niệm dân gian, Mẫu Liễu Hạnh còn có thể hóa thân vào Mẫu
Thượng Ngàn trông coi miền rừng núi, hay thành Địa Tiên thánh Mầu Mẹ Đất, cai
quản mọi đất đai và đời sống sinh vật. Nếu ai có dịp vào Huế, Ô Huế Thánh Mẫu
Vân Cát, Mẫu Liễu Hạnh hoặc là đặt ngang hàng hoặc là đồng nhất với Thánh Mẫu
Thiên YaNa nguyên gốc của đồng bào Chăm.
Liễu Hạnh Công chúa là một trong những vị thần quan trọng nhất của tín

ngưỡng Việt Nam. Bà còn được gọi bằng các tên: Bà Chúa Liễu, Liễu Hạnh, Mẫu
Liễu Hạnh hoặc ở nhiểu ndi thuộc vùng Bắc bộ bà được gọi ngắn gọn là Thánh
Mẩu.

82