Page 167 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam
P. 167
168 ^/n>/i(f Tiong nguyên dãc Liêt...
tìiân ngộ” (Tự biết “cál mũ nhà nho” đã làm cho tấm
thân mắc nhiều lầm lỡ - “NgỊi hứng, 3”, “Bạch Vân am thỉ
tập”). Nguyễn Bửih Khiêm ra làm quan với nhà Mạc
nhiíng ông cũng thấy được sự đổ nát từ bên trong, ông
đã dâng sớ chống tham nhũng, về trí sĩ ông lấy hiệu là
Bạch Vân cit sĩ như là một tín đồ nhà Phật. (Cha ông là
Văn Định cũng đã từng lấy đạo hiệu là Cù Xuyên).
về quê ông tích cực xây chùa, mở trường học.
Thường ngày ông cùng với vài nhà sư, một số bạn bè
dạo chơi các danh thắng trong đó có núi Yên Tử -
trung tâm Thiền học Việt Nam. Khi Nguyễn Bỉnh
Khiêm chơi chùa Phổ Minh (ngôi chùa được xây dựng
từ thòi nhà Trần), ông đã sánh Pháp giới của nhà Phật
với quan niệm Trời của Nho gia: “Pháp giới ưng đồng
thiên quảng đại” (Pháp giới sánh ngang tầm rộng lớn
của trời - “Du Phổ Minh tự"). Điều này chứng tỏ ông đã
nhận thức được tư tưởng “Nhất thế chư pháp vô phi
Phật pháp“ ở “Kinh Kim Cang“. Đến tiết Trung nguyên.
Nguyễn Bỉnh Khiêm hy vọng ở lòng yêu thương rộng
lớn; “Từ bl ta muốn nhờ công sức. Cứu được bao người
chịu khổ oan” (‘Trung nguyên tiết xá tội” - Đinh Gia
Khánh dịch). Nhà thơ rất cảm hứng khỉ đọc kinh Phật
(“Độc Phật kinh hữu cảm“). ông tâm đắc triết lý sắc
không: “Xuân hoa phong nguyệt không mà sắc” (“Tân
quán ngụ hứng"). Đây là tư tưởng “Sắc tức thị không,
không tức thị sắc” nổi bật của “Kinh Bát nhã". Tư
tưởng Thiền có lẽ đã gây chấn động trong nhận thức
của tác giả: “Vị Phật na tri vô hữu tướng, Đáo thiền
phương ngộ bổn Iciỉ ky (cơ)” (Chưa Phật nào hay vô
h€fu tướng, Đạt thiền mới biết bổn laí cơ - “Tân quỂưi
