Page 169 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam
P. 169
170 l^lìững Trang nguyên (tãc íiél...
cho tập thơ chữ Hán của mình, ông đã viết: Tuy
nhiên cái bệnh yêu thơ lâu ngày tích lại chưa chữa
được khỏi vậy. Mỗi khi được thư thả lại dậy hứng mà
ngâm vịnh, hoặc là ca tụng cảnh đẹp đẽ của sơn thủy,
hoặc là tô vẽ nét thanh tú của hoa trúc, hoặc là tức
cảnh mà ngụ ý , hoặc là tức S ỊÍ mà tự thuật, thảy thảy
đều ghi lại thành thơ nói về chí, được tất cả nghìn bài,
biên tập thỄmh sách, tự đặt tên là Tập thơ am Bạch
Vân” [Bạch Văn am thi tập tiền tự), về thơ chữ Nôm,
ông có Bạch Ván quốc ngữ thí tập (còn gọi là Trình
quốc công Bạch Ván quốc ngữ thi tập), chính ông ghi
rõ sáng tác từ khi về nghỉ ở quê nhà, nhưng không cho
biết có bao nhiêu bài, hiện còn lại khoảng 180 bài.
Thơ Nôm Nguyễn Bỉnh Khiêm làm theo thể Đường luật
và Đường luật xen lục ngôn nhưng ông thường không
đặt tiêu đề cụ thể cho từng bài mà việc đó được thực
hiện bởi những nhà biên soạn sau này. Theo Phả ký
[Bạch Vân am cư sĩ Nguyền công Ván Đạt phả ký)
của Vũ Khâm Lân, Nguyễn Bỉnh Khiêm còn có bài phú
bằng quốc âm nhưng nay đã bị thất lạc.
Ôn Đình hầu Vũ Khâm Lân trong bài Bạch Vân
am cư sĩ Nguyễn công Văn Đạt phả ký soạn năm
1743, có đôi dòng nhận định về di sản thơ văn của
Nguyễn Bỉnh Khiêm: “không cần gọt dũa mà tự nhiên,
giản dị mà lưu loát, thanh đạm mà có nhiều ý vị... như
gió mát trăng thanh, nghìn năm sau còn tưởng thấy”.
Danh sĩ thời nhà Nguyễn là Phan Huy Chú trong bộ
sách Lịch triều hiến chương loại chí ở phần Vdn tịch
chí cũng gần như có chung quan điểm với Vũ Khâm
Lân khi nhận xét về thơ văn Trạng Trình: “thanh tao,
