Page 38 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

40 Tủ sách ‘Việl Nam - đất nước con người''

hay ngâu cám vậy thôi. Chính từ vô tình mà dẫn tới hữu
lình” (Bài tựa tập Tâm lìnlì của Lãn óng tự đề, tr.20).
Như vậy, có thể nói. bản tliể luận trong tư tưởng của
Lê Hửu Trác không cln thể hiện quan điểm của y học
truyền thống phương Đông, mà thể hiện cả Chu
Dịch, Đạo học nữa. Điều đó cho thấy rằng, tư tvíởng của
ông mang hnh khái quát, dung chứa tư tưởng về bản thể
vũ trụ và quy luật khách quan ciìa nó. Theo Lê Hữu
Trác, cái bao trùm vạn vật chính là cái không, là vô cực,
cái không này ciìng là hữu. là thái cực. Cái không này có
nhiều tên gọi khác nhau, như vô cực, thái cực, lý, khí
hay đạo. 'ĩìr cái bao trùm, cái chung nhất trong bản thể
luận. Lê Hữu Trác đi đến lý giải những vấn đề cụ thể về
con người, giải thích những quan điểm, những quy luật
khách quan trong y học.
về nhận thức luận, Lê Hữu Trác cho rằng, cái cần
nhận thức ở đây chính là khí, bản chất của khí vốn là hư
không, có nhận thức dược khí mới thấu hiểu sự vận
động của nó trong vũ trụ và trong con ngiíời, từ đó đưa
đến nhận thức những quan điểm của y học một cách
đúng đắn. Ông cho rằng, nhận thức khí phải Uiấu đáo
tận nguồn bên trong của sự vật, hiện tiíỢng. Do vậy, chủ
thể phải có nhãn quan toàn diện. Lê Hữu Trác nhận
định: “không hiểu trời, đất, người không thể nói đến
chuyện Nho: không thông hiểu về trời, đất, người không
thể nói chuyện làm thuốc” (Đạo lưu dư vận, tr.537).
Klii tìm hiểu nguồn gốc sự vận dộng, biến hóa của
sự vật, hiện tượng trong thế giới khách quan, Lê Hữu
Trác cũng như các nhà triết học đều thừa nhận khởi
nguồn của thế giới vạn vật bắt đầu từ không, không