Page 33 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam
P. 33
Những nhà bác học nổi tiếng trong lịch sứ Việt Nam 3 5
gián trán như bổ di; Bách gia trán tàng; Linh Nam bủn
thảo; Thượng kinh ký sự. Tất cả diíỢc kết tập lại dưới
nhan dề chưng là Hả/ Thượng y tông tám lĩnh. Hái
Thượng y tông tám linh gồin 28 bộ. 66 qưycn: trong dó.
nổi bật là các lác phẩm Nội kỉnh yếu chỉ, Vệ sinh yếu
CỊuyết, Vận khí bí điển. Y hảt cầu nguyên. Cháu ngọc
cách ngôn. Huyền tẩn pháp vi. Khôn hóa thái chăn,
Đạo lưu dư nận líàn đầy dủ các vấn đề y học và qưmi
diểm triết học của óng. Bộ sách là tác phấm toàn thư về
y học trưyền thống ciìa Việt Nam vào thế kỷ XVIII. Lé
Hữư Trác dưỢc nhân dân sưy tôn là Y tổ Việt Nam.
về phương diện y cỉửc, ông đã tổng kết thành tám
điền các thầy thưốc nên làm và tám tội nên tránh. Tám
điền nên làm là nhân (lòng thương người), minh (sáng
sưốt). đítc (đức dộ), trí (tri thức, thông minh), lượng
(tấm lòng rộng mở), thành (thành thật), khiêm (khiêm
tốn), cần (chăm chỉ). Tám điềư phải tránh cửa người
thầv thưốc là: hrờl (làm biếng, không tham cứư học hỏi),
keo (người bệnh cần nống thưốc này lại sợ người bệnh
không đủ tiền trả mà cho vị thưốc rẻ tiền hơn), tham
(tham lam, bóc lột người bệnh), dốt (ít hiển biết), cic
(không hiển nhiềư mà chữa bệnh dại), hẹp (không thông
cảm, hẹp hòi), tliất dức (không đầy dủ tâm hạnh).
về phương diện y thuật, Lê Hữư Trác soạn bộ Hải
Thượng y tông tám lĩnh, ông mnốn “đilc pho sách làm
thành một”, ông đã tóm thân y Ihưật thời trước và kinh
nghiệm thực tiễn của mình viết thành tác phẩm bách
khoa toàn thư về V học cổ trưyền của Việt Nam. ông chủ
trương trị bệnh theo đường lối “viíơng đạo” và chú trọng
“thưyết thủy hỏa”. "Thưyct thủy hỏa” là đường lối y thuật
