Page 29 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

Những nhà bác học nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam 31

biết rằng sau này bệnh nhân không có khả năng hoàn
trả. Ông luôn thận trọng và hy sinh cả những thú vui
riêng tư thích du ngoạn đây đó ngắm non nước cảnh vật
chỉ vì “nhỡ khi vắng mặt ở nhà có người đến cầu bệnh
nguy cấp thì phụ lòng trông mong của họ. lỡ nguy hại
đến tính mạng...”. Người nglièo đã khổ nhưng người
nghèo mang bệnh mới là thậm khổ nên ông hết lòng
tluíơng yêu người bệnh nghèo khổ, vợ góa con côi bởi vì
“kẻ giàu sang không thiếu ^ người chăm sóc, người
nghèo hèn không đủ sức để mời danh y”. ông tôn trọng
nhân cách của người bệnh và luôn nghiêm khắc với bản
thân mình, giữ tâm hồn luôn trong sáng.

Nhân cách lớn và y thuát lớn giữa bầu trời y học
Con người thầy thuốc là vậy mà con người xâ hội
trong ông cũng là tấm gương lớn về nhân cách. Hải
Thượng Lãn ông là hiện thân của tấm lòng cương trực,
chí khí thanh cao. không màng công danh phú quý,
không nịnh hót kẻ giàu sang. Khi ông 62 tuổi, vào năm
Cảnh Hưng 43 (1782), ông nhận được lệnh chúa triệu về
kinh xem mạch kê đơn cho Thế tử Trịnh Cán. Việc trên
đòi đâu dám chống và từ quê mẹ, ông thượng kinh.
Chúa Trịnh Sâm gặp ông, tiếp một buổi khen “hiểu sâu
y lý”, ban tliiíởng cho ông 20 suất lính hầu và bổng lộc
ngang với chức quan Kiểm soát bộ Hộ để giữ ông lại.
Nhưng ông giả ốm không vào chầu, sau lại viện cớ tuổi
già mắt hoa, tai điếc tliường ốm yếu để được trọ ở ngoài.
Bọn ngự y ghen tỵ với Lãn ông, không chịu chữa theo
đơn của ông nên Thế tử không khỏi, ông biết thế nhưng
không hề thắc mắc với bọn thầy thuốc thiếu lương tâm
này, mặt nữa ông không thật nhiệt tình chữa, để sớm