Page 28 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

30 Tíi sách 'Việt Nam - đất nước, con người''

quan hệ ửiầy ứiuốc - bệnh nhân; ‘Thầy tìiuốc là ngiíờí có
nhiệm VỊI bảo vệ sinh mệnh người ta. Lẽ sống chết, điều
phiìc hoạ đều ở trong tay mình xoay chuyển, lẽ nào người
có ưí tuệ kliông đầy đủ, hành động không chu đáo, tâm
hồn không tlioáng đạt, trí quả cảm không thận trọng mà
dám tlieo đòi bắt chước học n ^ề y”.
Trong mọi nghề khác, học là thành tài song trong
ngành y, sự học chỉ là một phần và điều làm nên tên
tuổi, tài năng là tự tu dưỡng với 8 chữ răn mình: Nhân -
Minh - Đức - Trí - Lượng - Thành - Khiêm - cần (tức là
nhân ái, sáng suốt, đức độ. hiểu biết, rộng lượng, thành
tliực, khiêm tốn, cần cù), cụ thể hơn là phải tránh 8 tội;
lười biếng, keo kiệt, tham lam, dối trá, dốt nát, bất
nhân, hẹp hòi, thất đức. Y học mang trong nó những
thiên chức cao cả nhưng y học cũng là một nghề và
người hành nghề thì cũng là những con người cụ thể. Vì
thế, từ thực tế, ông kịch liệt phê phán những người lợi
dụng ngành y để nuíu lợi “hoặc bắt bí người ta trong
đêm mưa gió khó khăn... bệnh dễ thì kêu là bệnh khó,
bệnh khó thì doạ là bệnh chết, dối mình, dối người để
mưu cầu cho mình... Đối với kẻ giàu sang thì sốt sắng để
mong điíỢc lợi, đối với người nghèo khó thì lạnh nhạt,
thờ ơ...’’.
Cuộc đời Hải Thượng Lãn ông là một dẫn chứng
hỉmg hổn về y đức mà không cần cao giọng giảng giải,
thuyết lý nhiều, ông tận tụy với người bệnh, không quản
đêm hôm mưa gió, đường sá xa xôi cách trở hay khi bản
thân đang mệt mỏi, ốm đau, ông đều đến tận nơi, xem
bệnh cụ thể rồi mới cho thuốc. Bệnh nặng cần mua
thuốc tốt, ông sẵn sàng bỏ ưền để cứu bệnh nhân dù