Page 36 - Những Nhà Bác Học Nổi Tiếng Trong Lich Sử Việt Nam

3 8 7íý sách ‘Việt Nam đất nước con nguùì'

Còn ịroníịHuyén tán ])lìáp vi. Lc. Hữu Trác viết;
"Nói vô cực tức là bầu tliái cực cluía bị phâii chia, bầu
ihái cực là bầu khí áiii khi chíơiig dã phâu hoa rồi”. Khi
thái cực dộug thì siiih ra ám chíOug, àui ditơug giao cảm
thàuh Ihièu dịa, dó là líic khí siiih ra lùuh. lúc dã có
Ihicii dịa là lúc hiuh ugụ troug klii. Cho uèu, vạu vật
bầm thụ khí của trời và hìuh thành ỏ dấl, trời đất vạn
vật dồn có hình, có khí. Khí là sự sống, là nguồn năng
lực chủ yếu cho mọi hoạt dộng của vù trụ vạn vật.

Bản thc thái cực có hai bản chất là "bất dịch và biến
dịch”. Vạn hữu biến thiên bên ngoài là hình thái biến
dịch của bản thế, bao trùm khắp nẻo, xa thì ra ngoài
muôn còi, gần thì ở tận trong tám. Bản thể bất dịch tồn
lại trong mọi vạn vật chúng sanh mà Phật gọi là Vô
thuỢng bồ dề, là Chánh pháp nhãn tạng của Thiền tông,
là Thicn lý cùa Nho gia, là Cốc thần, Huyền quang
khiếu, Kim dơn của Dạo gia. là Chân diíơng, Mệnh mòn
của y học.
Lê Hữu Trác quan niệm vạn vật và ta là một. ông
nói: “Thân thể con ngitời là một vũ trụ thu nhỏ” (Đạo
hiu dư vận. tr.537). Nhu' vậy, thế giới vạn vật là một
chỉnh thể duy nhất, tự nhiên, xuyên suốt tìi' cảnh giới
ngoại tại đến tâm giới nội lại của vạn vật. Chúng vận
dộng theo quy luật quân bình và luật phản phục. Luật
quân bình chính là thế cân bằng của vũ trụ vạn vật. Vủ
trụ vận dộng biến hóa trong trạng thái cân bằng theo
một trật tự biến hóa tự nhicn. Luật quân bình là nền
lảng, luôn giữ cho vận động diíỢc cân bằng, không thái
quá, không thiên lệch, không dầy quá, không vơi quá,
tất cả dều theo một quy luật mà Lão Tử gọi là "Đạo Trời