Page 86 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

sum họp một nhà thúc bách anh phải công khai, phải “xã hội hoá” câu chuyện tình
cảm của mình vào điểm chót.
Hình ảnh trầu cau xuất hiện có tác dụng tô đậm mong muốn được kết duyên.
Trong bài ca dao Tát nước đầu đình, chỗ đi đến cao nhất cũng là điều đó. Ngữ liệu
của văn học dân gian đã được vận dụng hết sức thoả đáng, chính nó đã làm tàng
thêm giọng quê đằm thắm cho tác phẩm cũng như đã phản ánh đúng quy luật
phát triển tình yêu ở người bình dân.
Để tạo nên cái lí vững chắc cho niềm mong ước được thành đòi, thành lứa, tác
giả đã tổ chức đoạn thơ thành các vế song song, liên kết với nhau chặt chẽ. Nếu ở
trên là Nhà em có một giàn giầu thì ở dưới là Nhà anh có một hàng cau liên phòng.
Câu thơ lục bát này như muốn nói: tiền đề của sự giao kết đã ngầm chứa sẵn
trong thực tế khách quan. Nếu cau hay trầu chỉ trơ trọi một mình thì chúng sẽ mất
hết ý nghĩa và giá trị. Dứt khoát chúng phải tìm đến với nhau. Ngoài tiền đề khách
quan đã nêu, tiền đề chủ quan cũng đã có. Sự mong nhớ của chàng trai được giãi
bày trong suốt bài thơ chẳng phải là một chứng cớ xác thực của điều này hay sao?
Tất cả hầu như đã sẵn sàng, chì chờ một điều kiện nữa thôi, mà điều kiện đó thì
nằm cả ở em. Bài thơ kết thúc bằng một câu hỏi lơ lửng: Cau thôn Đoài nhớ giầu
không thôn nào? Tuy lời đáp chưa xuất hiện nhưng ta vẫn hình dung thấy trước
một kết cục tràn đẩy hi vọng; cau thôn Đoài không nhớ, không làm bạn với giầu
không thôn Đông thì còn nhớ, còn làm bạn với cái gì, vối ai được nữa! Đọc câu thơ
kết, độc giả tinh ý sẽ nhận ra một cái “lỗi” lôgíc trong “lập luận” của chàng trai (hay
là nhà thơ): nếu vế trên đã là Thôn Đoài thì nhớ thôn Đông thì lẽ ra vế dưới phải là
Trầu không thôn Đông nhó cau thôn nào chứ! Nhưng thôi kệ, nếu lôgíc thế thì việc
gieo vần và giữ nhịp làm sao mà đảm bảo được, vả chăng, mọi thứ đều là hư cấu
cả. Thôn Đông thôn Đoài chỉ là sản phẩm của trí tưỏng tượng, ra đời từ nỗi tương
tư của chàng trai, chúng không hề đông cứng lại thành những miền xác định, và
do vậy, chúng có thể hoán chuyển vị trí cho nhau. Lại nữa, nếu đây là lời chàng
trai thật thì cũng nên thông cảm. Đang tương tư, có bao giờ người ta sáng suốt
được hoàn toàn đâu! - Không biết tự bao giờ, kiểu ngụy biện của tình yêu bỗng ám
vào ta, khiến cho hành động phân tích không còn giữ được tính khách quan khoa
học nữa. Cái gọi là sự “chiếm lĩnh tâm hồn người đọc” của thơ là ỏ đó chàng?
Tương tư là một bài thơ thể hiện rất rõ những đặc điểm phong cách thơ
Nguyễn Bính. Đó là chất “quê mùa” đậm đà với giọng kể lể, với những chất liệu
văn hoá, vàn học dân gian được vận dụng rất nhuần nhuyễn. Bên cạnh đó, những
tình ý lãng mạn sản phẩm của thời đại Thơ mới cũng để lại dấu vết không phải là
khó thấy. Dù sao, Tương tư vần là một bài Thơ mới đích thực, dù đọc nó lên, độc
giả dễ tưởng bắt gặp tiếng nói từ một thuở rất xa nào đó vọng về.

PHAN HUY DŨNG

85