Page 51 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

tính cho lời thơ. Và âm hưởng bàng bạc, được láy ngay từ nhan đề Tràng giang
vẫn tiếp tục được cộng hưỏng xuyên suốt cả bài thơ.
Tràng giang được cấu tứ dựa trên thị giác, song nhờ sử dụng nhiều từ láy nên
độc giả vẫn bị mê hoặc bỏi âm điệu qua cái cấu tứ ngầm dựa trên thính giác nội
tâm của nhà thơ.
Toàn bộ bài thơ không có lấy bóng dáng của một con người mà chỉ có thuyền,
củi, bèo... Cuộc sống do vậy mà lênh đênh, thoi thóp. Mong tìm một chút hơi người
thì chỉ có làng xa. Niềm ấm áp làng quê cũng không xua được cái lạnh đến tê tái
của lòng người nên nỗi buồn nhớ vì thế càng nồng thêm.
Thi nhân bảo là nhớ nhà nhưng có lẽ nỗi buồn cao đẹp, không hề bi lụy ấy lại
hướng đến một nỗi nhớ lớn lao hơn. Đấy là tâm trạng của bao lớp thanh niên yêu
nước, được sinh ra và lớn lên trong cảnh cơ hàn của Tổ quốc dưới ách ngoại xâm.
LÊ HUY BẮC
II- Tràng giang
Vào thuở hoa niên, chàng Huy Cận khi xưa hay sổu tắm thường đạp xe lên
vùng Chèm, Vẽ... Nhìn cảnh sông nước mênh mông, Huy Cận chạnh nghĩ đến nỗi
sầu nhân thế. Vậy là từ một dòng sông cụ thể, thi nhân đã dựng lên một dòng
sông tâm trạng. Đó cũng là một dòng buồn man mác chảy từ ngàn xưa đến mai
sau... Giọng thơ chủ đạo của thi phẩm là giọng buồn lặng. Nỗi buồn ấy tưởng như
cựa mình rất khẽ, nhưng lại vây riết con người trong một biển sầu rộng lớn.
Ngay từ nhan đề của thi phẩm, người đọc đã thấy được sự tinh tế trong cảm
quan không gian của Huy Cận. Hai âm ang có độ vang - mở được đặt cạnh nhau
đã gợi lên hình ảnh một tràng giang rộng dài vỏ tận.
Bước vào Tràng giang là bước vào một không gian đầy sóng nước:
Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trảm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng.
Câu thơ phảng phất phong vị Đường thi. Sóng gợn nhưng cũng là những dòng
buồn gợn mãi trong cõi lòng Huy Cận. Hai chữ điệp điệp ở cuối câu vừa diễn tả
được cường độ và trường độ của sóng - buồn. Trên dòng tràng giang bao la ấy,
xuất hiện một cánh buồm nhỏ nhoi, thụ động. Trong thơ xưa, thuyền - nước thường
gắn bó, liền kề. Trong thơ lãng mạn, nó bị tách chia, gợi niềm ly biệt. Thiên nhiên
trong thơ Huy Cận thường thế: các sự vật, hiện tượng tồn tại một cách hững hờ
bên nhau. Nó thiếu sự giao hoà, gần gũi. củi một cành khô lạc mấy dòng là một
câu thơ được gia công nghệ thuật nhiều lần. Đây là một câu thơ có cấu trúc cú
pháp hiện đại, một ẩn dụ có sức biểu đạt lớn. Huy Cận đáu có “miêu tả hiện thực’'
về một cành củi phiêu dạt, nổi trôi, ông đang nói đến sự nổi nênh, cò đơn của một

50