Page 383 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

được chiếc bánh bao mang về nướng lên cho con ăn. Kết cục, tiền thì mất, con
vẫn chết.

Câu chuyện chỉ bấy nhiêu tình tiết nhưng đã chuyển tải được cái nhìn chua
chát đầy châm biếm, đau xót trước sự ngờ nghệch của dân chúng. Không khí
truyện được bao trùm trong tiếng cười. Nhưng đấy là tiếng cười bi đát, xa xót trước
cảnh mê muội của đám đòng đương thời.

5. Cái nhìn điện ảnh
Lỗ Tấn rất có tài trong việc sử dụng tiếng cười để đả phá những thói hư tật xấu
của con người. Tiếng cười trong Thuốc chủ yếu toát ra qua cái nhìn của điện ảnh.
Đây là thủ pháp rất mới so với thời ấy. sử dụng kiểu nhìn này để kể, nhà văn đã
tạo được tính khách quan đáng kể cho câu chuyện. Nhờ vậy, toàn bộ nội dung
truyện không cần thiết phải tường thuật tỉ mỉ nhưng vẫn hiện lên rõ nét, sinh động.
Biểu hiện trước hết là người kể giữ thái độ khách quan với đối tượng. Văn bản
(phần trích dạy) được bắt đầu bằng cái nhìn từ bên ngoài: “Quán trà đã đông
khách. Lão Hoa tay xách chiếc ấm đồng lớn, đi đi lại lại, pha trà. Hai mắt lão thâm
quầng”. Tính khách quan tiếp tục được thể hiện qua việc miêu tả ngôn ngữ và
ngoại hình nhân vật. Người kể ban đầu không gọi tên các khách hàng của lão Hoa
mà chỉ xác định bằng màu tóc: “một người râu hoa râm”.
Cách kể này vừa tăng tính khách quan vừa khiến người đọc tò mò muốn biết
người ấy là ai. Văn bản quán triệt từ đầu đến cuối nguyên tắc không nói hết này.
Ngay cả đối thoại cũng được dựng theo lối lấp lửng: “Chỉ vì ông ta lận đận quá! Giá
thằng con...” . Giữa phần III và IV cũng có khoảng trống. Người kể không miêu tả
cái chết của Thuyên (điều mà rất nhiều nhà văn khác sẽ làm) mà “nhảy cóc” từ
không gian quán trà lão Hoa sang không gian “nghĩa đìa”. Cái chết của Thuyên
diễn biến ra sao, nỗi đau đớn của vợ chồng lão Hoa ra sao,... người kể không đề
cập đến một câu.
6. Nghệ thuật song trùng
Ta thấy, dụng ý của tác giả không xoáy sâu vào nỗi bi thương của cái chết bỏi
càn bệnh lao. Trên cái nền của một người mắc bệnh cần tìm thuốc chữa chạy, Lỗ
Tấn đan cài căn bệnh thời đại. Sự ngu muội của người dân Trung Quốc - căn bệnh
gần như nan y - trước phương thuốc cách mạng - lật đổ chế độ cũ, xây dựng nền
dân chủ cộng hoà. Người đọc sẽ được tiếp xúc với nhiều sự song trùng: căn bệnh
lao của Thuyên ứng với căn bệnh nhu nhược, u tối của người dân Trung Quốc
trước cường quyền. Lão Hoa đi tìm thuốc cho con bằng chiếc bánh bao tẩm máu
người vừa bị tử hình (thứ ‘Ihuốc” vốn chẳng thể nào chữa lành bệnh) song trùng
vối dân chúng tẩy chay nhà cách mạng (vốn là thứ ‘Ihuốc” có thể chữa lành căn
bệnh thời đại). Sự song trùng ỏ đây về hình thức là tương phản nhưng bản chất là

382