Page 388 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Vậy nên bản chất của tiếng cười ở đây là tiếng cười nghịch dị, tiếng cười châm
biếm, phê phán ở tầng sâu. Nhờ tiếng cười này mà người đọc sẽ được thức tỉnh
nhận thức về vai trò và hành động.
9. Nhân vật trung tâm - nhân vật đặc biệt
Tuy Thuyên là nhân vật xuyên suốt tác phẩm, nhưng căn cứ vào chủ đề tư
tưởng tác giả gửi gắm, thì Thuyên không phải là nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Thuốc mới chính là nhân vật trung tâm. cả Thuyên lẫn Thuốc đều là dạng nhân
vật đặc biệt của văn bản. Hai nhân vật này có mối quan hệ đặc biệt với nhau:
Thuyên là căn bệnh, cần thuốc để chữa trí. Xuyên suốt tác phẩm, nhân vật
Thuyên không hề mở miệng nói bất kì điều gì. Thuyên chỉ thực hiện mỗi một động
tác ho. Còn lại nhất nhất cậu ta đều hành động theo lời bố itiẹ - những người nỗ
lực hết mức trong việc tìm kiếm thuốc để giữ mạng sống cho Thuyên.
Dụng ý của sự miêu tả này là nhằm để nhấn mạnh tính chất nguy hiểm tột
bậc căn bệnh lao của Thuyên. Thuyên xuất hiện lần đầu trong văn bản qua cái tên
của ông bố Hoa Thuyên. Người ta vẫn thưởng ghép tên: con vào tên bố để dễ
phân biệt với người khác. Lần xuất hiện tiếp theo của Thuyên là “một cơn ho”, khi
người bố thắp đèn đi mua thuốc, dặn dò; “Cổng việc dọn hàng để mẹ con lo cho”.
Ông không nhận được câu trả lời. Cứ thế, Thuyên xuất hiện trong tác phẩm như
một cái bóng. Một cơn ho là cách báo hiệu sự hiện diện của Thuyên trên cõi đời.

Tuy nhiên, ống kính của nhà đạo diễn Lỗ Tấn có lúc cũng lia qua hình hài
Thuyên, càng để lộ hơn sự khốn cùng của kiếp người trong nỗi đau vì bệnh lao
giày vò tơi tả, “thằng Thuyên đang ngồi ăn cơm ở cái bàn gãy phía trong, mồ hôi
trán nhỏ từng giọt to tướng, chiếc áo kép dính vào sống lưng, hai xương vai gồ lên
thành chữ bát in nổP’. Ngay cả khi bà mẹ giục Thuyên ăn chiếc bánh đã được
nướng xong, Thuyên vẫn không trả lời. Thay vào đó là lời miêu tả của người kể:
‘Thuyên cầm lấy vật đen thui, nhìn một lúc, có cảm giác rất lạ không biết thế nào
mà nói. như đang cầm tính mệnh của chính mình trong tay. Y bẻ đôi ra, rất cẩn
thận”. Cứ thế, Thuyên cứ tiếp tục với “vũ điệu” ho của mình. Ngay cả khi mọi người
trong quán “nhao nhao” cả lên vì chuyện điên rồ của Hạ Du, Thuyên “cũng thừa
dịp ho cố mạng” . Cơn ho của Thuyên vẫn không dứt, ngay cả khi “Cả Khang chạy
lại, vỗ vai, nói: - Thuyên à! Cam đoan thế nào cũng khỏi. Mày đừng ho như thế.
Cam đoan thế nào cũng khỏi”. Nhưng lời cam đoan ấy không có hiệu lực. ít lâu
sau, Thuyên qua đời. Cái chết của Thuyên là lời mỉa mai chua xót trước phương
thuốc bánh bao tẩm máu người kinh dị và ngu muội của đám đông đương thời.
10. Con đường
Lỗ Tấn thường chú trong đến con đường trong tác phẩm. Với ông, con đường
mang tính biểu tượng, ông nổi tiếng với triết lí: “Kì thực trên mặt đất vốn làm gì có

387