Page 385 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

mình bỏ túi tất, chẳng mất cho ai một đồng kẽm”.
Theo lập luận của cả Khang thì có ba người được hưởng lợi từ cái chết của tử
tù. Theo thứ tự sẽ là lão Nghĩa, lão Hoa và cụ Ba. Lập luận của hắn nghe thật khôi
hài hết chỗ nói. Lão Nghĩa thì bòn đến chiếc áo của tử tù. Lâo Hoa thì có được
máu của tử tù (tuy phải trả tiền). Cụ Ba thì nhờ bán cháu mà có tiền. Ba con người
này đại diện cho ba đối tượng: luật pháp, thương mại và quan hệ huyết thống. Mối
quan hệ giữa họ không có. Tất cả chỉ quay xung quanh cái lợi trước tử tù Hạ Du.
Cấu trúc nhân vật theo kiểu này, Lỗ Tấn rất thuận lợi trong việc lột tả bộ mặt xã
hội, nơi vì kém hiểu biết (lão Hoa), độc ác, cuồng tín (Cả Khang), táng tận lương
tâm (cụ Ba), đã tiếp tay cho cái ác hoành hoành.
Mục đích của Lỗ Tấn không chỉ dừng ở chỗ tái hiện thực trạng xã hội và giúp
người đọc nhận thức ra sự xấu xa ấy, mà hơn thế nữa, ông muốn cải tạo xã hội.
Hình ảnh Thuyên xét ở một cấp độ khác có thể xem là biểu tượng cho xà hội
Trung Quốc lúc bấy giờ, đang mắc một chứng bệnh nan y khó có thể qua khỏi.
Vậy thì phải cần loại thuốc nào đây?
Phương thuốc mà mọi người thời ấy cho rằng vô cùng hữu hiệu thì hoá ra
hoàn toàn vô nghĩa. Nó chẳng cứu sống được Thuyên. Phương thuốc này cũng
mang tính biểu tượng. Càn bệnh xã hội ấy cần được điểu trị từ phương thuốc mới
mẻ, bén ngoài, chứ không thể lấy phương thuốc từ chính tập quán của xã hội ấy
điều trị cho nó.
Vậy nên giải pháp ở đây là phương thuốc cách mạng với phương châm dân
chữ. ‘Thiên hạ nhà Mãn Thanh chính là của chúng ta” do Hạ Du khởi xướng.
Trong thời phong kiến, thiên hạ - tức đất nước, thuộc quyền sở hữu của vua, người
xưng là thiên tử. Người dân sống trong đất nước đó được xem là con dân của vua.
Vua có quyền lực tối cao đối với đất nước và đối với bất kì ai trong vương quốc của
mình. Dân chúng phải tuân theo lệnh vua và bất kì điểu gì vua nói ra đều đúng,
đều là chân lí tối thượng. Bởi vậy, việc Hạ Du chống lại triều đình trong con mắt
của lão Nghĩa, cả Khang và thậm chí là cả người nhà Hạ Du (cụ Ba) là sự phạm
thượng không thể nào chấp nhận nổi. Với họ, cái chết của Hạ Du là đích đáng.

Cũng xét ỏ góc độ biểu tượng, một khi phương thuốc của mọi người không thể
nào phát huy hiệu quả thì cần thiết phải có phương thuốc khác. Cách Lỗ Tấn để
nhũmg bông hoa xuất hiện trên mộ Hạ Du và hình ảnh con quạ “xoè đôi cánh,
nhún mình, rồi như một mũi tên, vút bay thẳng về phía chân trời xa” ỏ cuối truyện
là biểu tượng cho sự hé rạng tương tai, cho niềm tin về sự chiến thắng của con
người tiên bộ trén thế gian.
Như thế, hình tượng, ngôn từ trong vàn bản đểu mang tính lưỡng diện. Bao
hàm hai hoặc nhiều hơn nữa các khía cạnh, các nghĩa. Căn bệnh của Thuyên

384