Page 317 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

mạn cách mạng sang cảm hứng thế sự, đời tư với những vấn đề đạo đức và triết lí
nhân sinh. Tâm điểm những khám phá nghệ thuật của ông là con người vật lộn
trong tự nhiên, xâ hội để mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn tim kiếm hạnh phúc
và hoàn thiện nhân cách.
Nhan đề Chiếc thuyền ngoài xa gợi cho người đọc những suy nghĩ đa chiều về
nghệ thuật và về cuộc đời trong mối quan hệ với nghệ thuật và trong mối quan hệ
với quan niệm hạnh phúc đích thực của con người. Chiếc thuyền đó là chiếc
thuyền có thật trong cuộc đời, nơi một đôi vợ chồng nghèo vật vã, lam lũ quanh
năm vẫn ktiòng kiếm đủ gạo nuôi nổi đàn con đông đúc. Khát vọng lớn nhất của
người vợ là có được con thuyền rộng rãi và có đủ gạo để nuôi sống đàn con. Trong
cảnh túng quẫn đó, người chồng thay đổi tâm tính. Anh ta cho nỗi khổ của đời
mình là do đám vợ con đông đúc ấy gây nên. Là người cha có trách nhiệm, anh ta
không thể bỏ mặc vợ con được, nhưng càng lao vào con đường kiếm sống gian
nan hết ngày này sang ngày khác trên chiếc thuyền lưới vó, anh càng rơi vào bế
tắc không lối thoát. Hệ quả tất yếu là anh trở nên dữ tợn, biến vợ thành nô lệ cho
những hành động xâm hại lỗ mãng của mình.
Những cảnh đau lòng đó nếu được quan sát “tư xa” thì sẽ không thấy được,
chỉ khi nào nhìn cận cảnh thì mối thấy hết được nỗi bi đát cùng tận kia. Con thuyền
đó vừa ẩn dụ cho con thuyền nghệ thuật trên đại dương cuộc sống, vừa ẩn dụ cho
kiếp người đơn độc lênh đênh trên đại dương cuộc đời. Chính sự đơn độc, sự
khống thấu hiểu và thiếu sự chia sẻ, bên cạnh đó là nỗi đói nghèo, lối sống thiên
vể bản năng, rời xa các quan hệ văn minh nên mới dẫn đến cuộc sống nhọc nhằn
như kiếp ngựa trâu của người đàn bà và của cả gia đình thuyền chài kia.
2. Ống kính của nghệ sĩ nhiếp ảnh Phùng, một sớm nọ đã ghi được khoảnh
khắc kì diệu của con thuyền trong sương sớm. Con thuyền mang dáng vẻ nghệ
thuật thánh thần, bềnh bồng trên sương biển, nhưng ngay sau đó, tâm hồn của
nghệ sĩ đã chứng kiến được cảnh hành hạ dâ man đau lòng kia. Vậy ra, cái đẹp
của nghệ thuật không hề trùng khít với cái đẹp của cuộc sống.
Cái đẹp của nqhệ thuật dễ tìm hơn cái đẹp đích thực của cuộc sống. Cái đẹp
của cuộc sống gắn với hạnh phúc của con người. Đây là một vấn đề vô cùng phức
tạp, không dễ xác định, bởi ngay một người bị hành hạ khủng khiếp như người phụ
nữ kia thì vẫn cứ cảm thấy có những phút qiây hạnh phúc bên người chồng vũ phu
ấy. Hoặc khác đi, những trận đòn chồng ấy !.;• cái neo oan nghiệt lưu giữ chút hạnh
phúc mong manh của cả khứ lẫn thực tại mà người đàn bà đó cố níu kéo?
Vậy ra, để hiểu cuộc sống và để đấu tranh mang lại hạnh phúc cho con
người, đâu phải đơn giản là cho họ có đủ cơm ăn áo mặc, cho họ biết mọi tri thức
nhân đạo trên đời. cần phải suy xét cẩn thận trong từng tình huống cụ thể thì giải
pháp cho những cảnh đời ngang trái kia mới trỏ nên thiết thực, hữu hiệu.
Nhan đề tác phẩm là một ẩn dụ sâu sắc về mối quan hệ giữa nghệ thuật với

316