Page 315 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

trình viết cũng là hành trình nhận thức, hành trình truy cầu sự thật. Trước khi các
“tình huống nhận thức” trong truyện làm lay chuyển những thói quen suy xét vấn
đề của độc giả, chính chúng đã làm nhà văn “ngộ” ra bao điều hệ trọng về cuộc
sống, về sứ mệnh của văn chương,
Có thể xem nhân vật Phùng là sự hoá thân của tác giả. Cho anh đóng vai
người kể chuyện trong tác phẩm, nhà văn muốn có điều kiện bộc lộ gần như trực
tiếp những suy nghĩ của mình trước một hiện thực được nhìn ở tầm gần. Tất nhiên,
giác ngộ chân lí là cả một quá trình. Tác giả hẳn có chủ ý khi tô đậm niềm xúc
động của Phùng lúc anh phóng viên này tình cờ bắt gặp “một cảnh “đắt” trời cho”
trên đường “săn ảnh” - cảnh chiếc thuyền bơi trên mặt biển trong sương mù của
buổi bình minh. Phùng là một nghệ sĩ nhạy cảm - điều này đã hiển nhiên. Nhưng
‘1hông tin” chính mà tác giả muốn đưa tới cho người đọc không nằm ở đó. Cái ông
muốn báo hiệu là; tạng chất nghệ sĩ theo kiểu của Phùng có cơ đưa người ta đến
thái độ dễ bằng lòng với những vẻ đẹp bề ngoài của sự vật, trong khi ở đời, mọi
chuyện phức tạp hơn thế nhiều.
Quả vậy, khi chiếc thuyền “đâm thẳng” vào chỗ Phùng đứng để khởi đầu cho
việc “trình diễn” một loạt chuyện dị thường, Phùng thoạt đầu chỉ biết “đứng há
mồm ra mà nhìn” trong trạng thái kinh ngạc tột độ. Rõ là Phùng hoàn toàn chưa
có ý thức chuẩn bị cho mình một tâm thế sẵn sàng đối diện vối muôn nghịch lí của
cuộc đời. Tiếp theo cú sốc đầu tiên khi vô tình chứng kiến cảnh người đàn ông
thuyền chài đưa vợ hắn ta lên bờ để đánh trút giận, Phùng còn phải trải qua nhiều
đợt “kinh ngạc” nữa: cậu bé Phác vốn thân với anh bỗng xa lánh và dường như thù
ghét anh; người đàn bà được anh “cứu” xem ra không mấy biết ơn ân nhân bất
đắc dĩ, thậm chí còn muốn anh không can dự vào chuyện của chị ta; kẻ bị hành hạ
dứt khoát không muốn bỏ người chồng đã nện mình như cơm bữa... Sau khi tận
mắt chứng kiến những sự thật xót xa của cuộc đời, cũng là những điều “không thể
nào hiểu được” (dù đã cố tìm mọi cách giải thích, theo định kiến và giới hạn hiểu
biết của mình), Phùng dường như đã đổi khác. Chi tiết tả anh “khoác chiếc máy
ảnh đi lang thang cho đến tận khuya” gián tiếp nói lên điều đó. Anh không còn
hứng thú ‘1riết ir và thậm chí mất khả năng ‘Iriết IP’ một cách dễ dàng về mối quan
hệ giữa cái đẹp và đạo đức như khi đứng ngắm hình ảnh chiếc thuyền ngoài xa.
Anh để ngỏ tâm hồn cho bao cảnh sắc của một hiện thực ít thi vị ùa tới, choán
đầy, xôn xao cất lời bằng tiếng nói riêng của chúng: “mây đen xếp ngổn ngang
trên bãi biển đen ngòm” , “sóng bạc đầu ngoài cửa lạch nổi cồn lên, cao như
nhũmg ngọn núi tuyết trắng” , “những tàn lửa đỏ rực bay quẩn lên”, “con thuyền
đang chống chọi với sóng gió giữa phá”,... Đối với anh lúc này, hẳn những kết luận
sẵn có về cuộc đời bỗng trở nên quá nghèo nàn và hời hợt. Chúng tan đi, nhường
chỗ cho những cảm giác mới tụ lại và lân dần lên.
Trong truyện ngắn, không chỉ có Phùng - nhân vật kể chuyện - mới trải qua

314