Page 269 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

sông Đà đối lập với người lái đò mà ngay trong chính bản chất của mình sông Đà
chất chứa nhiêu sự đối lập thú vị.

Như chính tác giả quan niệm, bên cạnh tính cách hung bạo, sông Đà lại rất trữ
tình. Vẻ đẹp hùng tráng của nó gợi bao cảm xúc làm mê say lòng người, ở khía
cạnh trữ tình, “con sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc chân tóc ẩn
hiện trong mây trời Tây Bắc bung nỏ hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù
khói núi Mèo nương xuân”. Đấy là con sông yêu kiều, hiền hoà.

Theo thời tiết từng mùa, sông Đà hiện lên với những dáng vẻ khác nhau, đặc
biệt là màu sắc. Không chỉ đẹp ỏ hình dáng, sông Đà còn gợi cảm ỏ màu sắc, phải
dày công quan sát mới thấy hết được vẻ đẹp có một không hai ấy: “Mùa xuân
dòng sông xanh ngọc bích”, “Mùa thu nước sông Đà lừ lừ chín đỏ như da mặt một
người bầm đi vì rượu bữa”...
Nét trữ tình bào hàm cả không khí hoang dã, tĩnh lặng. Tác giả đã viết những
câu văn thật xuất thần: “Bờ sông hoang dại nhừ bẩ tiền sứ. Bờ sông hồn nhiên
như một nỗi niềm cổ tích tuổi xưa”. ;■ ;
Không gian sông cũng thấm đẫiệ ctjầt thơ. ộiểm^tô chb bầu không khí lãng
đãng thơ ấy, Nguyễn Tuân tả đàn hươu “cúi^ằưìiộôn búp cỏ gianh đẫm sương
đêm”, ngẩng đầu ngơ ngác mơ một tiếng còi^ơnộ,^và cái “nắng tháng ba Đường
thi” Giữa mùa hoa khói Dương Châu xuôi ệ ô n g^èn ba tam nguyệt há Dương
Châu), gợi tâm sự của bằng hữu tâm giẩo chớm gặp đã vội chia lìa.
“Sống Đà như một cố nhân”, Ịrở thành tri âm tri kỉ muôn đời với nhà văn. Từ
góc độ này, sông Đà mang diện Itlậo của một thi sĩ đa tài, đa tình. Không còn chút
tâm địa độc ác nào, mà’chỉ thấy nriốl giao hoà thân ái giữa sông với người trong
cảm thức của những cố nhân.

Câu văn khắc hoạ đáng vóc trữ tình của sông Đà trải dài, nhịp nhàng, cân đối,
mang âm hưởng nhẹ nhàng, êm ái... Lòng người mênh mang theo dòng sông thơ
mộng. Nhưng đâu đó trên những chặng dài lao mình ra biển, sông Đà vẫn quặn
đau với nhiều thác ghềnh hiểm trở...

Dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân, dòng sông hùng vĩ của đất nước
không chỉ đẹp một cách tự nhiên như nó vốn có mà đẹp một cách tráng lệ, kì vĩ -
một vẻ đẹp kết hợp giữ vẻ đẹp tạo hoá và vẻ đẹp văn hóa được đúc kết trong ngôn
từ. Có thể nói chính ngôn từ là yếu tố hàng đầu trong việc tạo nên diện mạo, tính
cách dòng sông. Và Nguyễn Tuân, bậc thầy phù thuỷ của thế giới ngôn từ đó xứng
đáng là nhà văn hoá kì tài của dân tộc.

ĐÀO T H Ị T H U HẰNG

268