Page 266 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

sự sống vĩnh hằng đang được tạo ra. Ngay ngày mai, tử tù Huấn Cao đã ra pháp
trường, nhưng sự sống mà ông để lại thì bất điệt. Từ bàn tay của một con người
sắp về cõi chết, sự sống đã nảy mầm và sinh sôi.
, Cũng chính ở nhà lao này, thiên lương của ba con người đang chụm đầu bén
tấm lụa kia đã chiến thắng và đẩy lùi cái ác. Cuộc hạnh ngộ giữa họ là một bằng
chứng khẳng (ĨỊnh luật pháp của nhà tù đã không còn ý nghĩa, cái ác đã không còn
chốn nương thân.
Đổng thời, cảnh cho chữ cũng đánh dấu sự đổi ngôi trên phương diện uy
quyền. Quyền lực đã được chuyển tư tay người coi tù sang tay kẻ tử tù. Kẻ nắm
sinh mạng người khác thì “khúm núm”, người bị tước mọi thứ quyền thì ung dung,
đường bệ. Có thể nói, mọi trật tự đã bị đảo lộn. Tác giả của sự ‘Ihay bậc đổi ngôi”
ấy, không ai khác, chính là cái đẹp của Nghệ thuật và tình người.
Vẻ đẹp của nhân vật Huấn Cao, như trên đã phản tích, tỏa sáng rạng ngời
nhất chính ở đoạn cho chữ này. Không chỉ dồn hết tài hoa, tâm huyết vào những
nét chữ bay bổng, phóng khoáng kia, “nó nói lên cái hpài bão tung hoành của một
đời con người”, sau khi viết chữ xong, Huấn Cao dòr\ “đỡ viên quản ngục đứng
thẳng ngưòi dậy và đĩnh đạc” cất lên những lời gan ruột: “ở đây lẫn lộn. Ta khuyên
thầy Quản nên thay chốn ở đi... Thầy Quản nên tìm về nhà quê mà ỏ đã, thầy hãy
thoát khỏi cái nghề này đi đã, rồi hây nghĩ đến chuyện chơi chữ. ở đây, khó giữ
thiên lương cho lành vững và rồi cũng đến nhem nhuốc mất cái đời lương thiện đi”.
Những lời khuyên chân tình ấy cũng có thể xem là những lời trăng trối cuối cùng
của ông Huấn. Nó vừa chân thành, lại vừa bất lực, đau xót. Nó là một lời thú nhận
của một kẻ tài hoa, một đấng yêng hùng vể nỗi bất lực trước thời cuộc.
Cảnh tượng cho chữ đâ thực sự trở thành “nhãn tự’ của tác phẩm. Dồn nén
trong đoạn văn ngắn này là những tình huống đầy kịch tính, là những xung đột
cũng như sự hòa giải xung đột, là những phép đảo ngược, trái chiểu...; tất cả được
tạo nên bằng những thủ pháp nghệ thuật đặc sắc như tương phản, đặc tả, khả
năng dàn cảnh, dựng chuyện, tả người sinh động, nghệ thuật điện ảnh, điêu khắc,
hội họa..., cùng với ngôn ngữ mang đậm màu sắc cổ kính, bi tráng.
Tác phẩm khép lại nhưng gieo vào lòng người đọc sự vững tin rằng cái Đẹp là
vĩnh hằng và bất khả chiến bại, tin rằng “cái Đẹp sẽ cứu vãn thê giới” (Đốt-xtôi-ép-
xki). Đằng sau lớp màn sương huyền thoại về những nhân vật lịch sử một thời
vang bóng của Chữ người tử tù là bóng dáng của nhà văn. Đó là một tinh thần dân
tộc đậm đà kín đáo gửí gắm vào những nhâ thú văn hóa thẩm mĩ truyền thống của
dân tộc, là thái độ bất hòa với chế độ xã hội đương thời và sự kính trọng những con
người tài hoa, khí phách, thiên lương. Đó cũng chính là cái Tâm đáng quý trọng
của nhà vàn tài hoa độc đáo Nguyễn Tuân.

NG UYỄN T H Ị TU Y Ế T NH UN G

265