Page 261 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

thành, cởi mỏ và đầy thiện tâm. Lần đầu tiên từ khi xuất hiện, ông Huấn có một
biểu hiện cảm xúc, đó là cái “mỉm cười với thầy thơ lại”. Những lời mà ông nói ra
sau đó là những lời gan ruột. Huấn Cao đã chân thành bày tỏ sự cảm động của
mình: ‘Ta cảm cái tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Nào ta có biết đâu
một người như thầy quản đây mà lại có những sở thích cao quý như vậy. Thiếu
chút nữa, ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ”. Câu nói dường như vừa
thoáng một chút ân hận vì đã đối xử khinh ngạo với quản ngục, lại vừa rưng rưng
niềm cảm động. Đó là cách ứng xử đầy tôn trọng và trân trọng của một tấm lòng
trước một tấm lòng, của một thiên lương trước một thiên lương. Là một người tài
hoa, độc đáo, sống mạnh mẽ, phóng khoáng, vậy mà ông Huấn lại dành cho “kẻ
thù” của mình những lời tri ân cảm động như thế, quả là hiếm và đáng quý! Nói
như Cao Bá Quát: “Nhất sinh đẽ thủ bái mai hoa” (Cả cuộc đời chỉ cúi đầu trước
hoa mai), ỏ đây, Huấn Cao cũng đã “cúi đầu” trước nhân cách và sở thích cao quý
của quản ngục và thơ lại. Cái cúi đầu ấy làm con người trỏ nên lớn lao hơn, đẹp đẽ
và giàu chất nhân văn hơn.
Cũng qua lời tâm sự của Huấn Cao với thầy thơ lại, ta biết thêm về nhân cách
đáng trọng của con người này. ông đã nói: “Chữ thì quý thực. Ta nhất sinh không
vì vàng ngọc hay quyền thế mà phải ép mình viết câu đối bao giờ. Đời ta cũng mới
viết có hai bộ tứ bình và một bức trung đường cho ba người bạn thân của ta thôi”.
Một kẻ coi thường tiền bạc và quyền lực, một người chỉ trọng nghĩa khí, tấm lòng
và cái Đẹp. Con người này có thể tạo ra cái Đẹp và luôn luôn trân trọng đối với cái
Đẹp. Ông xem những con chữ của mình như một thứ quà tặng để đáp lại những
tấm lòng, những nhân cách. Chính vì vậy, Huấn Cao đã không đắn đo khi quyết
định cho chữ viên quản ngục ngay trước ngày ra pháp trường lĩnh án tử hình. Có
thể nói, suốt cuộc đời con người phi thường này, ông chỉ tôn thờ duy nhất cái “đạo
sống” của người tài tử: coi cái Đẹp là tôn giáo và chỉ biết cúi đầu trước một thứ, đó
là tấm lòng. Cái “đạo sống” của tài tử Huấn Cao hay cũng chính là “đạo sống” của
người nghệ sĩ tài hoa, độc đáo Nguyễn Tuân?
Không chỉ thế, thiên lương của Huấn Cao còn có khả năng làm bừng sáng vẻ
đẹp của người khác. Bằng khí phách của mình, Huấn Cao đã biến buồng giam
thành một chốn dừng chân. Còn bằng thiên lương của mình, ông đã biến nhà tù
trở thành một thế giới thân thiện, thành nơi gặp gỡ của những tấm lòng tri âm. Con
người này có một sức cảm hóa rất lớn, khiến chc ngục quan mặc dù bị sỉ nhục vẫn
tỏ ra tôn kính. Truyện ngắn Chữ người tử tù dựng nên hai thế giới đối lập nhau: một
thế giới của xấu xa, tội ác, cường quyền, một thế giới của tấm lòng và cái Đẹp.
Người có khả năng làm đảo lộn hai thế giỏi ấy. không ai khác, chính là Huấn Cao.
Tác phẩm khép lại bằng cái cúi đầu của viên quản ngục trước người tử tù

260