Page 265 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

nhau, là những người “không đội trời chung”. Vậy mà họ đă ngồi bên nhau, ba cái
đầu chụm lại trong một thế giâi đầy thân thiện, đầy tin yêu của những kẻ tri âm, tri
kỉ, dám ‘1ửvì đạo”. Không còn có một ranh giới nào, không có quyền lực, không có
bạc tiền. Chỉ có sự lên ngôi của cái Đẹp, của thiên lương và những tấm lòng tri âm.
Ống kính nghệ thuật của nhà văn dường như quay cận cảnh để ghi khắc quá
trình và thời điểm cái Đẹp, Nghệ thuật sinh thành. Hình ảnh Huấn Cao cũng được
chạm khắc bằng nhũmg đường nét rực rỡ, uy nghi mà kì vĩ, phi thường: “Một người
tù cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang đậm tô nét chữ trên tấm lụa trắng tinh
căng phẳng trên mảnh ván” , trong ánh sáng đỏ rực, dữ dội của bó đuốc tẩm dầu.
Không gian, thời gian như được đẩy lên một ‘1ầng tháp, tầng trời thứ bảy” . Nó gợi
cho người ta nhớ đến cảnh tượng đặc biệt trong tác phẩm Viết dưởi giá treo cổ
(Phu-xích). Cũng có thể hình dung đến một cảnh trao truyền ngôi báu đầy thiêng
liêng. Và chúng ta dễ nhận ra dấu ấn của văn học lãng mạn trong hình hài Huấn
Cao- kiểu “nhân vật khổng lồ ngụp lặn dưới đáy xã hộr, mà những hành động,
ngôn ngữ của nhân vật tạo nên những “nhịp mạnh” của tác phẩm và “gõ” vào tâm
tri độc giả với sự rung cảm mãnh liệt.
Bên cạnh Huấn Cao là hình ảnh không kém phần cảm động; “viên quản ngục
vội khúm núm cất những đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ đặt trên phiến lụa óng. Và
cái thầy thơ lại gầy gò, thì run run bưng chậu mực”. Tấm lụa trắng. Mùi mực thơm.
“Những nét chữ vuông vắn, tươi tắn” hiện lên trên phiến lụa óng... Tất cả dường
như tỏa sáng cả chốn buồng giam ẩm thấp, hôi hám, chật hẹp. Tất cả dường như
đều run rẩy hòa trong niềm rưng rưng cảm động của người nghệ sĩ sảng tạo cái
Đẹp và người được chứng kiến, chiêm ngưỡng giây phút cái Đẹp sinh thành. Ngòi
bút Nguyễn Tuân đạt đến độ thăng hoa và thể hiện rõ sự khéo léo, điêu luyện
irong nghệ thuật dựng cảnh, tạo không khí cho câu chữ, bút pháp đặc tả cận cảnh
và thủ pháp đối lập giữa ánh sáng và bóng tối, thù hận và yêu thương, sự chết
chóc và sự sản sinh... cảnh cho chữ dưòi ngòi bút lãng mạn của Nguyễn mang
không khí vừa thiêng liêng, vừa bi tráng.
Không chỉ thế! cảnh cho chữ được miêu tả trong một đoạn văn ngắn, nhưng
qua đây lại diễn ra hàng loạt những tình huống đảo ngược lạ lùng.
Nhà tù vốn là nơi bóng tối ngự trị, giờ đây trở thành một thế giới rực rỡ ánh
sáng. Ánh sáng từ bó đuốc tẩm dầu đang rừng rực cháy kia hay cũng chính là ánh
sáng của thiên lương, của nhân cách tỏa ra từ ba mái đầu đang chụm lại bên
nhau? Cái đẹp và tình yêu đã cộng hưởng với nhau để tạo nên ỏ chốn đề lao này
một thê giới đầy ánh sáng.
Nhà tù thực dân, hơn thế, còn được xem như là một biểu tượng của sự hủy
hoại và cái chết, giờ đây lại trỏ thành mảnh đất cho sự sống và cái Đẹp nảy mầm.
Những dòng chữ kia là biểu tượng đẹp đẽ của văn hóa, của nhân cách và của một
264