Page 263 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Viên quản ngục được nói đến trong tác phẩm là một người có “sở thích cao
quý” . Đê’ tạo ra thư pháp cần đến một tài năng siêu phàm, nhưng để hiểu và yêu
nghệ thuật này thì lại cần đến một sỏ thích cao quý, một tấm lòng tri kỉ. Điều đáng
nói là sở nguyện này lại có ở một con người phải hàng ngày, hàng giờ tiếp xúc và
chung sống với cái ác, cái xấu và những cặn bã trong xã hội. Dưới ngòi bút của
Nquyễn Tuân, sỏ thích của quản ngục được đẩy lên đến mức phi thường và viên
quản ngục được nâng lên thành một kiểu tài hoa, nghệ sĩ. Vì tình yêu với cái Đẹp,
con người có nhiệm vụ thi hành pháp luật này đă bất chấp cả luật pháp, dám cả
gan biệt đãi một kẻ tử tù, sẵn sàng mang cả tính mạng của mình ra thế chấp để
đổi lấy cái Đẹp mà mình tôn thờ.
Bên cạnh đó, quản ngục còn là một người có tấm lòng “biệt nhỡn liên tài” .
Mặc dù bị ông Huấn nói những lời ra lệnh và có vẻ “khinh bạc đến điều”, nhưng
ông vẫn không tự ái, không thù oán mà lại chấp nhận, làm theo đẩy nhịn nhục.
Những bữa cơm với rượu và thịt vẫn tiếp tục được mang đến có phần nồng hậu
hơn. Bởi ông có con mắt tinh đời để thấu hiểu và lí giải cái nguyên cớ bên trong
của thái độ, của hành động kiêu ngạo ấy. Lần nào xuất hiện trước mặt Huấn Cao,
ông cũng có vẻ khúm núm, khép nép. Đó không phải là biểu hiện của sự sợ hãi
mà là thái độ quy phục. Sự nhịn nhục của con người nằy không đồng nghĩa với sự
hạ mình. Đó chỉ là cái ngiêng mình kính cẩn trước một tấm lòng, một nhân cách
của kẻ biết yêu cái Đẹp, biết trọng cái Tài.
Tác phẩm khép lại bằng một cuộc đổi ngôi kì lạ từ màn cho chữ quản ngục
của Huấn Cao. Trước những lời di huấn của tử tù, viên quản ngục đã cúi đầu, vái
lạy ông Huấn và nói đầy xúc động: “Kẻ mê muội này xin bái lĩnh”. Không phải ông
cố tình hạ thấp mình mà một cách chân thành nhất, ông tự nhận thấy mình là một
“kẻ mê muội”. Cái cúi đầu của quản ngục trước Huấn Cao là cái cúi đầu đầy ý
nghĩa. Nó không làm cho ông thấp hèn đi mà nó tôn vinh một nhân cách, một tấm
lòng, một sở thích, tất cả đều rất cao quý.
Có thể nói, xây dựng nhân vật quản ngục- một kẻ biết thưởng thức cái Đẹp,
tôn thờ cái tài hoa, khí phách, Nguyễn Tuân đã tạo nên một đối trọng tương xúTng
với nhân vật chính Huấn Cao, từ đó gửi gắm những triết lí, thông điệp sâu xa: “Một
kẻ biết kính mến khí phách, một kẻ biết tiếc, biết trọng người có tài, hẳn không
phải là kẻ xấu hay là vỏ tình”. Thậm chí, với những con người như quản ngục và
thơ lại, họ càng đáng quý, đáng trân trọng hơn bỏi họ như loài hoa sen “gần bùn
mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Chỉ bằng một vài nét phác họa chân dung, cử chỉ, đi
vào tâm tư, suy nghĩ của nhân vật, ngòi bút Nguyễn Tuân đã lưu lại một gương
mặt độc đáo trên những trang văn của Chữ người tử tù.
3. Cảnh cho chữ- một “cảnh tượng xưa nay chưa từng có”
Cảnh Huấn Cao cho chữ quản ngục nằm ở phần kết của truyện ngắn có thể

262