Page 258 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

thú chơi tao nhà như thú thưởng trà, uống rượu ‘thạch lan hương”, ‘Ihả thơ’... thì ỏ
Chữ người tử tù, ta lại có cơ hội được hiểu và yêu thêm một nghệ thuật cổ truyền
của người phương Đông nói chung, của dân tộc nói riêng, qua tài năng của Huấn
Cao: nghệ thuật thư pháp (nghệ thuật viết chữ đẹp). Đây là một môn nghệ thuật
rất độc đáo. Nó đòi hỏi ở người tham gia những phẩm chất đặc biệt: một tay bút tài
hoa, điêu luyện, một trình độ uyên bác, một học vấn uyên thâm. Đối với các nhà
thư pháp, mỗi lần đặt bút là một lần sáng tạo. Hơn nữa, thư pháp còn là ngành
nghệ thuật của nhân cách, của tinh thần. Người viết thư pháp đòi hỏi phải có một
cái Tâm trong sáng, vững bền, một cốt cách thanh cao, đáng kính trọng. Với Huấn
Cao, mỗi nét chữ “vuông tươi tắn” trên khuôn lụa trắng, với mùi mực thơm, nó “nói
lên cái hoài bão tung hoành của một đời người”. Nói cách khác, ỏ đây, chữ cũng là
người; chữ phập phồng hơi thở, linh hồn con người trong đó.
Tài viết chữ “nhanh mà đẹp” của ông Huấn hầu như không được miêu tả trực
tiếp mà được thể hiện gián tiếp qua những “tiếng đồn”, những lời khen và qua cuộc
trò chuyện của những nhân vật khác. Mở đầu tác phẩm, nhà văn đã để cho hai
nhân vật viên quản ngục và thầy thơ lại bàn luận về tử tù Huấn Cao: đó là “người
mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp”, danh tiếng
vang khắp một vùng. Còn với quản ngục, ông suốt một đời ao ước “có một ngày
kia được treo ở nhà riêng mình một đôi câu đối do tay ông Huấn Cao viếf’ bởi “chữ
ông Huấn Cao đẹp lắm. vuông lắm... Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít
chịu cho chữ. Có được chữ ông Huấn mà treo, là có một vật báu trên đời”. Như
vậy, tài năng của Huấn Cao không chỉ khiến cho người đời trầm trồ mà còn khiến
cho “kẻ thù”- những người đối lập với ông về chính trị, về ƠỊa vị, cũng phải nể phục.
Đối với viên quản ngục, đi/ợc gặp Huấn Cao là một ân huệ lớn. Thậm chí, để đánh
đổi lấy một tấm«lụa trên đó có chữ của ông Huấn, kẻ coi ngục này không ngại
hiểm nguy, sẵn sàng hi sinh tính mạng của mình.

Như vậy, bằng thủ pháp “vẽ mây nảy trăng”, lấy “bóng” làm lộ “hình”, Nguyễn
Tuân đă tạo nên một “vòng hào quang” huyền thoại về nhân vật Huấn Cao, một
người nghệ sĩ tài hoa, tài tử với tài nàng thư pháp có thể nói là phi phàm, siêu việt.
1.2. Vẻ đẹp k h í phách
Vẻ đẹp thứ hai ở Huấn Cao, đó là vẻ đẹp của khí phách bất khuất, anh hùng.
Đây cũng là nét riêng biệt, độc đáo của Huấn Cao so với những nhân vật tài hoa
khác trong thế giới “vang bóng một thời” của Nguyễn Tuân.

Không chỉ là một nghệ sĩ thư pháp tài hoa, Huấn Cao còn hiện diện với tư
cách của một tử tù. Những nhân vật khác trong tập truyện Vang bóng một thời đa
phần là các nho sĩ cuối mùa, những ông Tú, ông đồ... sống ở buổi loạn lạc, nhiễu
nhương đã tìm cách chối bỏ hiện thực xã hội đương thời bằng cách trở về với

257