Page 254 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Nhạc điếu thì có đủ kèn Ta, kèn Tầu, kèn Tây thay nhau mà rộn lên như thể
đua nhau mà tạo tiếng ồn.
Phúng viếng lại càng đa tạp, trưng cả ra đường hàng trăm câu đối, bức trướng,
vòng hoa...
Người đưa tiễn kẻ quá cố đông đúc, sang trọng nhưng chen lấn giữa xe và
người. Đã thế lại có đến một nửa là phụ nữ, phần lớn là tân thời. Chính vì thế mà
càng ồn ào, huyên náo. Sự huyên náo, hỗn tạp do sự đua chen giữa các kiểu lời:
từ thì thầm trò chuyện về vợ con, nhà cửa để khoe một cái tủ mới sắm, một cái áo
mối may đến việc chim nhau, cười tình với nhau, hẹn hò nhau bên cạnh những lời
binh phẩm nhau, chê bai nhau, ghen tuông nhau lại còn những lời thì thào cùng
nhiều câu vui vẻ, ý nhi khác nữa. Tất cả được che giấu qua quýt bằng những vẻ
mặt làm ra bộ nghiêm chỉnh hoặc buồn rầu nữa do đó mà giả dối, hài hước, đồi bại
và lố lăng phô bày trọn vẹn sự suy đồi phong hoá.
Từ niềm hạnh phúc của các nhân vật do cái chết của cụ tổ đem lại và cảnh
tượng của cái đám ma gương mẫu có thể thấy, qua sự lật tẩy sắc sảo của nhà văn
Vũ Trọng Phụng, xã hội tư sản đương thời thực chất chỉ là sản phẩm quái gở của
cơn sốt Âu hoá nòng nổi và lố lăng phô bày trọn vẹn bản chất giả dối, suy đồi của
nó. Thái độ của nhà văn về cái xã hội tư sản nửa mùa này là khinh bỉ, nhạo báng
một cách cay độc trong một tiếng cười trào phúng mang sức mạnh triệt hạ, huỷ
diệt.
2. Về nghệ thuật: Có thể thấy, để tạo được sức mạnh triệt hạ, huỷ diệt như
thế, Vũ Trọng Phụng đã có những dụng công thực sự về mặt nghệ thuật trào
phúng.

Nghệ thuật tạo tiếng cười của Vũ Trọng Phụng trong đoạn trích được thể hiện
trên mấy phương diện:
a/ Tạo các chân dung biếm hoạ bằng bút pháp phóng đại, cường điệu
- Biếm hoạ diện mạo, trang phục bằng cường điệu cái lố lăng,
- Biếm hoạ ngôn ngữ và hành vi bằng cường điệu cái lố bịch,
- Đặc tả tâm lí tiểu tư sản nửa mùa bằng cường điệu những cảm xúc và suy
nghĩ mang nét quái gỏ của đối tượng.
b/ Sử dụng bút pháp miêu tả tương ứng trong đối lập giữa nội tàm và ngoại
hiện để lật tẩy bản chất đối tượng.
Thái độ không khoan nhượng với tất cả mọi thứ che đậy, nguy trang, giả dối
một cách quyết liệt đã khiến Vũ Trọng Phụng trỏ thành một tài nàng trong việc lật
tẩy, soi thấu tim đen đối tượng.
Nhà văn đã tinh quái chỉ cho độc giả thấy đằng sau cái dáng điệu ngồi nhắm
nghiền mắt lại của cụ cố Hồng mà thoạt nhìn ai cũng tưỏng là đã quá đau xót vì

253