Page 24 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

và tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại. Làm sao có thể điềm nhiên, dửnp dưng nhìn
cảnh xuân tới, xuân qua, xuân già, xuân hết này được:
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua;
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Trong những câu thơ vừa trích, xuân trước hết là một khái niệm chỉ thời gian,
nó tương đồng với các khái niệm khác như thu, đông. Tuy vậy, phải viết là xuân thi
nhà thơ mới có thể gây được cho người đọc cảm giác tiếc nuối thực sự sâu sắc.
Bởi ngoài ý nghĩa chỉ thời gian, xuân còn được hình dung như biểu tượng đầy đủ
nhất của cái gọi là sức sống, tuổi trẻ, niềm hi vọng. Ai mà chẳng động lòng khi
nghe nhắc: xuân thì của đời anh đang qua và đời anh đã ngả về chiều... Đoạn thơ
chứa đầy những quan hệ từ có vẻ ít thích hợp với thi ca như nghĩa là (được lặp lại 3
lần), nhung, nói làm chi, nếu..., nhưng trong trường hợp cụ thể này, chúng lại có ý
nghĩa đập mạnh vào ý thức và lay tỉnh nhận thức: thời gian rết vô tinh và đời người
đi qua chỉ một lần mà thôi. Mỗi lần hai chữ nghĩa là gieo xuống là một lần nhà thơ
muốn cất tiếng cảnh báo; khoảnh khắc hiện tại cực kì ngắn ngủi, nếu vô ý ta sẽ để
nó tuột mất không còn dấu vết, xuân đang non chớp mắt sẽ hoá già, cái đang tới
trong giây lát sẽ hoá thành quá khứ...
Lúc này, cách vượt qua tình huống ái oăm đó chì có thể là phải vội vàng, phải
tắt nắng đi, phải buộc gió lại, phải không chờ nắng hạ mới hoài xuân... Đối với
người có cảm giác thời gian quá bén nhạy như Xuân Diệu, những lời an ủi kiểu
xuân vẫn tuần hoàn không thể làm yên lòng, dịu lòng. Thi nhân đang thực sống
vối từng khoảnh khắc của đời mình, ngủri được mùi của tháng năm, nghe được lời
than vãn của gió, của trời đất, cảm nhận được nỗi lo sợ của vạn vật khi độ tàn phai
đà bắt đầu. Chỉ những cảm giác thưc ấy mới đáng tin, chúng gieo vào hồn, khuấy
động vào tâm tri nỗi bồn chồn mỗi lúc một tàng. Phải chăng, phải chăng... - bao
nhiêu linh cảm đượm màu bi kịch tràn ngập cả cõi lòng. Với câu Chẳng bao giờ, ôi!
Chẳng bao giờ nữa,... ta như thấy rõ hình ảnh người thơ đang đứng giâng tay giữa
không gian, ngửa mặt lên trời, lắc đầu bất lực và tuyệt vọng... Tất nhiên, đây chỉ là
cảm giác lìm lịm người, cảm giác tuyệt vọng đến trong thoáng chốc. Nó sẽ nhanh
chóng được thay thế bằng cảm giác tràn đầy năng lượng, bằng ý thức tranh đoạt
một khi hiểu rằng mùa chưa ngả chiều hôm, rằng cơ hội vẫn còn. Mau đi thôi... là
tiếng gọi cất lên từ trạng thải sực tỉnh, bừng tỉnh. Nó đánh dấu sự khởi phát của
một cao trào cảm xúc mới, tạo cho bài thơ có được một nhịp điệu dồn đẩy và biến
hoá hết sức phong phú.

23