Page 209 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Hai đứa trẻ chiếm tỉ lệ rất thấp. Trong số 2739 chữ của văn bản thì chỉ có 221 chữ
dành cho đối thoại. Đa số đối thoại được thực hiện dưới dạng câu hỏi. Và trả lời
câu hỏi là hành động thúc đẩy diễn biến truyện: “An trỏ tay bảo chị: - Kia, hàng
phở của bác Siêu đến kia rồi”, thì ngay sau đó ‘Tiếng đòn gánh kĩu kịt nghe rõ rệt,
khói theo gió tạt lại chỗ hai chị em. Bác Siêu đã tới gần, đặt gánh phỏ xuống
đường”.
Dạng phổ biến khác của đối thoại trong Hai đứa trẻ được thực hiện dưới hình
thức câu hỏi: “Em thắp đèn lên chị Liên nhé?” “Cái chõng này sắp gãy rồi chị
nhỉ?”... Những câu hỏi đôi khi không có lời đáp hoặc nếu có thì được chen bằng
những dòng miêu tả hành động của nhân vật trước khi trả lời”; Sao hỏm nay chị
dọn hàng muộn thế?”
“Chị Tí để chõng xuống đất, bày biện các bát uống lỊứớc mãi rồi mới chép
miệng trả lời Liên; ■
“Ối chao, sớm với muộn mà có ăn thua gì.” ; J ị ■
Dụng ý của cách đối thoại này không chỉ nhằm kìrri độ'trần thuât mà sâu
xa hơn là nhằm phản ánh cuộc sống buồp tẻ, chán ngátí, nghèo khốn của phố
huyện và cả tâm trạng của nhân vật, bởi chị Tí biết Liên Ịquan tâm tới cuộc sống
của chi hơn là việc chị dọn hàng sớm muộn và tâm trạhg của chị là chán nản,
không có nhiều hi vọng về việc bán được hàng.
Cũng vẫn là dạng đối thoại đật câi^ hỏi nhưng lời đẳp lại được chen bằng cảu
giải thích nguyên nhân của người kể, trưỏc khi người đối thoại trả lời:
“Chị Tí phe phẩy cành chuối khô (...) chầm rãi nói:
- Giờ muộn thế này mà họ chưa ra nhj?
Chị muốn nói mấy chú lính trong huyện, mấy người nhà cụ thừa, cụ lục là
những khách hàng quen của chị [chúng tôi nhấn mạnh]. Bác Siêu đáp vẩn vơ:
- Hôm nay ừong ông giáo cũng có tổ tòm. Dễ họ không phải đi gọi đâu.”
Dần dần lời đối thoại chỉ còn một chiều, không ai buồn đáp; “Đèn ghi đã ra kia
rồi”, ‘Tàu hôm nay không đông, chị nhĩ’, ‘Thôi đi ngủ đi chị”...
Đã rõ, đối thoại trong truyện vừa đóng vai trò giữ nhịp cho mạch truyện phát
triển vừa là những tín hiệu thẩm mĩ ấn tượng khởi xuất từ nội tâm đầy bồn chồn,
háo hức, âu lo, buồn bã, thông cảm... của những thân phận nơi phố chợ nghèo.
Chỉ cần nghe câu hỏi của chị Tí được dẫn bên trên, ta đọc được cả bầu tâm trạng
lo ế hàng của người bán. Còn lời đáp của bác Siêu; vẫn biết là khách hàng chị Tí
không ra nhưng bác vẫn dùng cụm từ nói giảm, không khẳng định để tránh làm tắt
ngấm mong đợi của chị Tí: “Dễ họ không phải...”.
Trong nỗi hiu quạnh của phố huyện kia, ngần ấy những mảnh đời lay lắt
nương tựa vào nhau mà sống. Họ không giúp và không thể giúp nhau về mặt vật
chất song qua những tiếng nói hướng về nhau của họ, ta thấy đấy là những điểm
sáng về tinh thần, về tâm hồn, giúp họ vững tin hơn trong công việc, trong mục
đích họ đang theo đuổi.

208