Page 197 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

đến cả nét văn hoá mang đậm bản sắc Pháp; văn hoà ki gủí. Người Pháp có thói
quen gủì mọi thứ... kể cả con người, ở đây đã ẩn dụ chuyện phá sản tình cảm,
đạo đức.
Xứ sỏ ấy dường như đã khánh kiệt tình cảm, khánh kiệt mọi trò vui bởi cuộc
sống của họ đầy đủ (trên máu xương của nô lệ, của xứ thuộc địa mà ngôn từ hoa
mĩ của họ lúc ấy là “dân bảo hộ”) đến mức họ chỉ cần tìm trò tiêu khiển. Nhưng trò
vui mãi thì cũng chán nên cần phải luôn mới, mới hơn nữa. Thì nay, xuất hiện “dân
bảo hộ”:
Người con gái, “Thế còn anh, anh nghĩ gì về người dân bảo hộ của chúng ta
nào?”
Người con trai, “ích cho chúng ta lắm đấy. Cái lò ỏ Găng-be đã bán rồi. Cái
rương của Hê-ra Miếc-ten cũng đã thanh toán rồi. Vu án người bi chăt ra từng khúc
thì không thu hút được công chúng lắm vì không thuộc giới thượng lưu. Và thế là
cái kho giải trí của chúng ta sắp cạn ráo như B.Đ.D*^^. Nhật báo chẳng còn cái gì
để bôi bác lên giấy cả. Đúng lúc đó thì... ! ị
- Đổi xe ở đây chứ, anh yêu ơi?

- Không, ga sau. Đúng lúc đó thì có một anh vua đến vói chúng ta” .
Giá trị nghệ thuật của dấu ba chấrn trong đoạn trích trên là rất lớn. Nó kéo dài
sự chờ đợi của người đọc vì họ muốn biết điều gì sẽ xảy ra. Người viết đã cố tình
tạo nên độ căng trong tiếp nhận bằng cách chen lời của người con gái vào. về lò-
gích, lời này đã làm gián đoạn lời của người con trai, nhưng qua đó nó còn biểu lộ
suy nghĩ của cô gái. Cô ta không muốn nghe anh nói vì ngay sau đó cò khẳng
định, “Em thi em thích sác-lô hơn. Với lại, vua, thì tốn lắm”. So sánh như thế thì
quả thật quá quắt, vua An Nam không bằng một anh hề. Nhưng xét từ góc độ
khác, có lẽ so sánh như thế thì lại quá đề cao vua An Nam vì Sác-lô là nghệ sĩ hài
nổi tiếng vào hàng số một của nhân loại.

Do vậy cô gái kia có phần hạ thấp vị trí của Sác-lô. Cô bênh vực vua An Nam
chỉ vì vị vua đó, cũng giống như cô và người yêu, lang thang không mục đích (đổi
tàu ỏ ga nào cũng được). Vậy nên cả ba là đối tượng đả kích, giễu cợt của Nguyễn
ái Quốc.
Cái độc đáo của câu chuyện là người kể như thể tán đồng quan điểm của đôi
trai gái kia trong việc chê bai, chế nhạo vị vua thôn An Nam, nhưng thực chất
người kể còn ngầm chỉ ra rằng đôi trai gái ấy cũng chẳng hơn gì ông vua mà họ
bàn luận. Do vậy, Vi hành đan lồng nhiều kiểu giọng điệu, nhiều điểm nhìn. Và
điểm nhìn bao quát, bao quát cả cái sự khôn ngoan mà đôi trai gái có vẻ hiểu biết
kia tưởng chừng như đã tỏ tường hết, là điểm nhìn của tôi, người rất am hiểu tiếng

(2) Nhà băng (ngân hàng) Đông Dương.

196