Page 192 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

nghệ sĩ trẻ vượt qua mình. Nghệ sĩ lớn là người dám tuẫn tiết vì nghệ thuật theo cả
hai nghĩa: Bảo vệ nó trước cường quyền và chôn vùi nó (không biến nó thành
tượng đài bất diệt) để nghệ thuật được tái sinh mạnh mẽ, tốt đẹp hơn.
Di chúc “Khi tôi chết hãy chôn tôi với cây đàn” của Lor-ca được Thanh Thảo
lấy làm lời đề từ có hàm ý ca ngợi tình yêu say đắm của Lor-ca dành cho nghệ
thuật. Đồng thời tác giả thấu hiểu tình cảm của Lor-ca dành cho quê hương mình -
xứ sở của cây đàn ghi ta. Và cuối cùng là muốn các thế hệ nghệ sĩ khác hãy vượt
qua - một nhà thơ thiên tài khiêm tốn với chính tài nàng mình.
Thơ siêu thực mang lại một giá trị lớn lao trong việc chuyển tải hiện thực thông
qua tính đa nghĩa của hình tượng trong cảm nhận từ phía người đọc. Khổ thơ sau
sẽ có nhiều cách cắt nghĩa:
Không ai chôn cất tiếng đàn
Tiếng đàn như cỏ mọc hoang
Giọt nước mắt vầng trăng
Long lanh trong đáy giếng
Hình ảnh hoán dụ không ai chôn cất tiếng đàn, hình ảnh so sánh tiếng đàn
như cỏ mọc hoang, gợi thương cảm về cái chết đột ngột của nhà thơ đồng thời là
nỗi xót tiếc hành trình cách tân nghệ thuật chưa trọn vẹn của Lor-ca. Hình tượng
thơ được xếp đặt theo lối ngẫu hứng dựa trên các tầng liên tưởng trừu tượng xa xôi,
tạo thành một hệ hình ảnh trùng phức, giao thoa nhau, gợi những suy tư đa chiều,
đa tầng bậc. Hình ảnh “giọt nước mắt vầng trăng” là một hình tượng thơ siêu thực
đa nghĩa được viết dựa trên nguyên lí ngẫu hứng của cấu trúc gián đoạn.
Bút pháp hiện thực chỉ diễn tả được đau thương và tội ác, nhưng bút pháp siêu
thực có khả nàng nói nhiều hơn: tình thương, nỗi đau mất mát, sự cao khiết, sự tôn
vinh... Trên hết là chiến thắng, là sự bất tử của người nghệ sĩ anh hùng:
Đường chỉ tay đã đứt
dòng sóng rộng vô cùng
Lor-ca bơi sang ngang
trẽn chiếc ghi ta màu bạc

vẫn còn đó tiếng đàn. Lor-ca ra đi trong không gian hoành tráng vốn phù hợp
với tâm hồn phóng khoáng của một thi sĩ lớn. Cái chết không làm nghệ sĩ dừng
bước. Lor-ca vẫn mãi ngao du với thời gian...
Tất cả nhũrng dụng công nghệ thuật trên nhằm để bày tỏ nỗi xót xa trước cái
chết của Lor-ca. Khẳng định tầm vóc thiên tài và sự bất tử của nghệ sĩ, khẳng định
sứ mạng nghệ thuật, và đặc biệt là đề cao khả năng nhận thức và tái tạo vô hạn
của nghệ sĩ trước ngôn từ trên cuộc đời.
LẺ H U Y BẮC

191