Page 187 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Cái chết của Lor-ca là sự kiện gây chấn động lớn không chỉ ỏ Tây Ban Nha
mà còn với toàn thế giới, không chỉ với lúc bấy giờ mà còn âm vang tới nhiều năm
sau. Thanh Thảo muốn phục sinh thời khắc bi tráng đó, tỏ thái độ ngưỡng mộ, đau
xót và qua đó xây dựng biểu tượng nghệ thuật Lor-ca qua một hình ảnh quen
thuộc mà độc đáo: đàn ghi ta.
b/ Về hình thức
Với Lor-ca, người được coi như một trong những bậc thầy của thi ca hiện đại
thế giới, đại diện tiêu biểu cho một thế hệ nghệ sĩ mới đầy tinh thần công dân và ý
thức cách tàn nghệ thuật nên với bài tưởng mộ của mình Thanh Thảo không muốn
dừng lại ở hình thức thông thường, ông thể nghiệm một hình thức mới, gần gũi với
dòng mạch tượng trưng và siêu thực (mà F.G. Lor-ca là một thành viên) tạm gọi là
kết hợp và giao hoà: kết hợp giữa tự sự và trữ tình, giữa thơ và nhạc, giữa màu sắc
thơ viếng phương Đông và chất bi tráng trong nhạc giao hưởng phương Tây, giữa
hệ thống thi ảnh Lor-ca và hệ thống thi ảnh của chính tác giả. Tất cả lại được đưa
vào một cấu trúc mới cũng mang tính chất kết hỢp và giao hoà: giao hoà giữa tính
liên tục trong cốt tự sự với tính giàn đoạn trong suy cảm và ngôn ngữ thơ.
c/ Sức gợi của hệ thống hình ảnh
- Đoạn thứ nhất: Hình ảnh Lor-ca được giới thiệu bằng những nét chấm phá,
phần nào chịu ảnh hưởng của trường phái ấn tượng:
những tiếng đàn bọt nước / Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt / li-la li-la li-la ỉ đi
lang thang về miền đơn độc / vối vầng tràng chếnh choáng / trên yên ngựa mỏi
mòn...
Những hình ảnh tương phản vừa giúp ta hình dung về Lor-ca vừa gợi ta liên
tưởng đến khung cảnh của một đấu trường. Nhưng ỏ đấy không phải đấu trường
với cuộc đấu giữa võ sĩ với bò tót mà một đấu trường đặc biệt với cuộc đấu giữa
khát vọng dân chủ của công dân Lor-ca với nền chính trị độc tài, của khát vọng
cách tân nghệ thuật trong chàng nghệ sĩ Lor-ca với nền nghệ thuật già nua. ở
đó, nhìn theo góc độ nào cũng vẫn chỉ thấy con người tự do và nhà cách tân
nghệ thuật thật mong manh và đơn độc.
- Đoạn thứ hai;
Tây Ban Nha / hát nghêu ngao / bỗng kinh hoàng / ào choàng bê bết đỏ / Lor-
ca bị điệu về bãi bắn / chàng đi như người mộng du / tiếng ghi ta nâu / bầu trời cô
gái ấy / tiếng ghi ta lá xanh biết mấy / tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan / tiếng ghi ta
ròng ròng/máu chảy
Cái chết bất ngờ đến với Lor-ca. Con người trong sạch và vô tội ấy dù luôn bị
ám ảnh về cái chết của chính mình, vẫn không thể nghĩ là nó lại đến sớm thế và
đến vào lúc chàng không ngờ nhất, cảnh Lor-ca bị hành hình với nhCmg diễn biến
phũ phàng lúc đầu được diễn tả bằng hình ảnh thực: áo choàng bê bết đỏ, sau đó

186