Page 188 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

sự kiện thảm khốc ấy tạo những cú sốc dây chuyền được diễn tả theo lối tượng
tamg, liên tục chuyển đổi cảm giác, qua hệ thống những âm thanh vỡ ra thành
màu sắc, thành hình khối, thành dòng máu chảy:
- tiếng ghi ta nâu, tiếng ghi ta lá xanh biết mấy, tiếng ghi ta tròn bọt nước võ
tan, tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy...
- Đoạn thứ ba
Niềm xót thương Ga-xi-a Lor-ca và nỗi xót tiếc những cách tân nghệ thuật của
Lor-ca không ai tiếp tục.
không ai chôn cất tiếng đàn
tiếng đàn như cỏ mọc hoang
giọt nước mắt vầng trăng
long lanh trong đáy giếng
Di chúc “Khi tôi chết, hãy chôn tôi với cây đàn” của Lor-ca được lấy làm để từ
của bài thơ như một thứ “chìa khoá” ngầm hướng người đọc hiểu thông điệp thực
sự của bài thơ. Di chúc này, trong nhận thức của một ngưòi đọc bình thường, hiển
nhiên bộc lộ tinh yêu say đắm của Lor-ca với nghệ thuật? Không chỉ có vậy, còn là
tình yêu tha thiết với xứ sở Tây-ban-cầm? Nhưng Lor-ca không phải là một nghệ sĩ
sinh ra để nói những điều đơn giản. Do đó, di chúc của Lor-ca còn những ý nghĩa
sâu xa khác. Nhà thơ cách tân là Lor-ca biết thi ca mình một ngày nào đó sẽ án
ngữ, ngăn cản những người đến sau trong sáng tạo nghệ thuật nên đã dặn lại cần
phải biết chôn nghệ thuật của ông để đi tới. Nhưng vì quá ngưỡng mộ Lorca người
ta đã không biết vượt qua Lor-ca(’).
Chẳng phải do ngẫu hứng khi Thanh Thảo viết: “không ai chôn cất tiếng đàn -

(1) Theo Hoàng Ngọc Tuấn, Bo-ger, người mà cả dân tộc ác-hen-ti-na hãnh diện xem
ông là "biêu tưỢng của văn hoá dân tộc" khi ông nhận giải thưởng Xéc-van-téc -
danh dự cao quý nhất về văn học của Tây Ban Nha và hiện vấn đang được coi là
nhá văn vĩ đại nhất của đất nước Ac-hen-ti-na. Thế nhưng, năm 1963, Gôm-brô-vic,
nhà thơ lớn người Ba Lan rời Buenos Aires để đi châu Âu. Khi những nhà văn trẻ
Ac-hen-ti-na, thế hệ đàn em của Bo-ger, đang đứng dưới bến vẫy tay đưa tiễn, ông
chợt hét lớn từ boong tàu: "dóvenes, matad a Bo-ger! " (Hởi tuổi trẻ, hãy giết
Borges).
Cáu nói có vẻ như đùa cỢt của Gôm-brô-vic chứa đựng một thông điệp tối quan
trọng đôĩ với tất cả những ai thực sự muốn sáng tạo cái mới. Thông điệp này nói
rằng: bạn hãy dũng cảm vượt qua tất cả những thần tượng củ đê làm nên cái mới.
Đồng thời nó cũng nói rằng: một khi bạn đã làm xong việc của minh và sức sáng
tạo đã hết, bạn phăi biết lui vào quá khứ đê những thê hệ mới được tự do làm cái
mới, đừng muốn và đừng đê bóng minh đè mãi xuống tương lai. Đó là đạo đức của
con người sáng tạo. Liệu câu nói trên có liên quan gi đến di chúc của Lor-ca “Khi tôi
chết hãy chôn tôi với cây đàn" và của Trần Dần nhá thơ cách tân Việt Nam với câu:
“Hãy chôn thơ Mới" ì
187