Page 151 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

chạy trốn chui nhủi trong rừng sâu, người cha anh dũng chống lại kẻ thù, bị chúng
giết, gia đình nén đau thương chôn cất sơ sài, nhà thơ căm hận thề quyết báo thù.
Đuổi xong kẻ thù, Cao - Bắc - Lạng hân hoan niềm vui chiến thắng, cuộc sống từ
nay đổi thay, hạnh phúc đến với mọi nhà, không còn cảnh tang thương đau buồn
trước đó, người người làm chủ cuộc sống của mình. Nhà thơ đi bộ đội và hứa với
mẹ bao giờ quét sạch kẻ thù xâm lược, sẽ về chăm sóc mẹ.
Là lời người con nói với mẹ, bài thơ trực tiếp bộc lộ cảm xúc, tình cảm của một
người con có hiếu, có trách nhiệm với gia đình, làng bản. Cái tôi trữ tình của bài thơ
là cái tôi nếm trải, cái tôi trực tiếp cảm nhận những mất mát đớn đau trên đời. Nỗi
khổ ải của cái tôi ấy và cả làng bản là do kẻ thù gây ra.
Kẻ thù ỏ đây là thực dân Pháp. Bài thơ được sáng tác vào gần cuối giai đoạn
Pháp quay lại thôn tính nước ta lần nữa. Đồng bào ta, nghe theo lời hiệu triệu của
Đảng, Bác Hồ đã dũng cảm đứng lên, kiên quyết bảo vệ nền độc lập. Do vậy,
cũng giống mọi bài thơ ra đời trong cuộc chiến tranh ấy và với mục đích là những
vần thơ chiến đấu, bao giờ cũng có kết cấu hai mảng đối lập: Tâ và Địch.
Ta nhân nghĩa, dũng cảm, kiên cường (điều này thì không phải bàn). Địch thì
xấu xa. độc ác, tàn bạo, vô nhân đạo (điều này là hiển nhiên). Nhưng nét sáng tạo
ở bài thơ này là không phải bắt đặu theo kiểu Dđứig bôn này sõng sao nhớ tiếc /
Sao xót xa nhưạing bàn tayị I (Hoàng cầm),mà bắt đầu bằng một chiến thắng và
xứ Cao - Lạng “hoàn toàn giải phóng” .
Ngay tại thời điểm chiến thắng đó, nhà thơ phóng chiếu cái nhìn lên thực tại,
một thực tại hân hoan vô bờ. Chỉ ngày mai thôi mọi người sẽ dọn về làng, về lại với
chính cuộc sống đầm ấm yên vui xưa. cảm xúc thơ là cảm xúc trực tiếp. Hạnh
phúc của con người là hạnh phúc ỏ thực tại, hạnh phúc trước mắt, của tương lai
gần.
Hình tượng thơ vẫn được kết cấu theo lối đối lập; Tây bị chết bị bắt sống hàng
đàn tương phản với Vệ quốc quân “đông như kiến, súng đầy như củi” . Đây quả là
lối so sánh rất Nông Quốc Chấn. Thông thường, trong văn hoá Kinh Việt, nhữhg gì
được mang ra so sánh với kiến thì chẳng hề cao cả chút nào. Những với văn hoá
Tày Việt, đặc biệt đặt trong ngữ cảnh mộc mạc, thì việc so sánh ấy trở nên bình
thường, không mang dáng vẻ hạ bệ. Đây là chuyện núi rừng mà núi rừng thì nhiều
kiến, nhiều củi là chuyện hiển nhiên, miễn bàn.
Bằng cách ấy, nhà thơ tái hiện lại cuộc sống chiến đấu oai hùng của dân tộc
một cách mới mẻ. Hơn thế nữa, bài thơ giúp người đọc có điều kiện tiếp xúc với một
nét văn hoá khác lạ, làm phong phú vốn vàn hoá của nước nhà.
Niềm vui chiến thắng bình dị, và ước mơ cũng bình dị;

150