Page 150 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp
P. 150
DỌN VỀ LÀNG
NÒNG QUỐC CHẤN
A. Kiến thức bổ trợ
I- Tác giả: Nông Quốc Chấn (1923 - 2002), tên khai sinh là Nông Văn Quỳnh,
quê ở xã Châu Khê (nay là xã Cốc Đán), huyện Ngân Sơn, tỉnh Bắc Cạn. Năm
2000, ông được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
Ông là nhà thơ dân tộc Tày có nhiều đóng góp cho văn học các dân tộc thiểu
số cũng như nền văn học Việt Nam hiện đại. Thơ Nông Quốc Chấn mang cảm xúc
chân thành, chất phác, lời thơ toát lên nét riêng biệt trong suy tư và diễn đạt của
người miền núi: giản dị, tự nhiên và giàu hình ảnh,
Những tác phẩm tiêu biểu của Nông Quốc Chấn bao gồm: Tiếng ca người
Việt Bắc (thơ, 1959), Đèo gió (thơ, 1968), Suối và biển (thơ, 1984), và một số tập
thơ sáng tác bằng tiếng Tày.
II. Phong cách: Thơ Nông Quốc Chấn được viết theo thể trữ tinh - tự sự. Đặc
trưng của thể thơ này là kể lể hồn nhiên. Chất thơ toát ra từ chính sự hồn nhiên đó.
Nông Quốc Chấn là người Tày. Thơ ông được viết bằng tiếng Tày. Sau đó mới
được chính tác giả dịch sang tiếng Việt, nên bên cạnh cảm xúc chân thành, chất
phác, dung dị, trung thực,... câu chữ thơ gợi lên cảm giác lạ. Khai thác được yếu tố
lạ này là đã xâm nhập được vào giá trị tư tưởng nghệ thuật của bài thơ.
III- Xuất xứ: Dọn về làng được sáng tác năm 1950, là bài thơ viết về quê
hương tác giả trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp. Sáng tác nổi
tiếng này của Nống Quốc Chấn gắn liền với chiến thắng Biên giới hào hùng năm
1950.
Bài thơ được trao giải nhì tại Đại hội liên hoan thanh niên và sinh viên thế giới
ở Béc-lin, sau đó được dịch đăng trên tạp chí châu Âu. Bài thơ viết bằng tiếng Tày,
do tác giả dịch sang tiếng Việt.
B. Tiếp cận tác phẩm
Khó mà xếp bài thơ này vào hàng nhũrng bài thơ hay và nó chẳng thể nào tiêu
biểu cho thơ ca hiện đại Việt Nam được, nhưng ta có thể xếp nó vào những bài thơ
lạ, mảng thơ tiêu biểu cho văn hoá của các dân tộc ít người.
Biểu hiện lạ trước hết là lối trữ tình dựa trên một câu chuyện được kể chân
thực: Hôm nay, Cao - Lạng giải phóng, Tây bị tiêu diệt và bị bắt sống, ngày mai
người dân về làng dựng nhà, làm nương rẫy, không còn cảnh nhọc nhằn, tang tóc
ngày xưa khi Tây đến chiếm làng đốt nhà, giết người, cả gia đình, làng bản phải
149
