Page 149 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

mang tính lịch sử, thời ấy tình cảm cộng đồng bao giờ cũng nổi trội hơn tình cảm
riêng tư. Cái đẹp của tình yêu ở đây đã náu mình trong sử thi.
Các khổ thơ tiếp tập trung thể hiện một đất nước tang thương, nhưng từ trong
đau thương, tang tóc, căm hờn,... đã đứng lên chiến đấu bất khuất, sẩn sàng hi
sinh cho nền độc lập tự do của nước nhà. Hình tượng thơ thiên về khái quát qua
các biểu tượng: bát cơm, nước mắt, xiểng xích, chim, hoa...
Lời thơ lúc này, không còn trữ tình tha thiết như lúc ban đầu nữa mà đã
chuyển giọng, mang tính chính luận, đanh thép chứa đầy phẫn uất khi viết về tội
ác tàn độc của kẻ thù;
Bát cơm chan đầy nước mắt
Bay còn giằng khỏi miệng ta
Thản phận nò lệ của một dân tộc mất nước được thể hiện cụ thể qua hình
tượng này. Từ trong đau thương ấy, đất nước, con người không gục ngă mà anh
dũng đứng lên ngời sáng đầy khí dũng hiên ngang:
■y.
Súng nổ ning trời giận dữ
Người lên như nước võ bờ ĩ - ?
Nước Việt Nam từ máu lửa
Ả
Rũ bùn đứng dậy sángĩloà
Bốn câu thơ kết lại là một dụngỊcông nghệ thuật đầy sáng tạo nữa của
Nguyễn Đình Thi. vẫn trên nền của cảrn hứng sử thi, nhà thơ sử dụng thể thơ sáu
chữ với cách ngắt nhịp đều đặn, dồn dập,.;, tạo nên được âm hưởng mạnh mẽ,
hùng tráng. Đáng quan tâm nhất ỏ đây là cồ sự dịch chuyển cảm hứng từ cái tôi cá
thể ban đầu sang cảm hứng cộng đồng, nhân danh lịch sử, đất nước mà khẳng
định nền độc lập và ý chí kiên cường của dân tộc trong công cuộc bảo vệ nền độc
lập đó. Giọng điệu đã có sự đổi khác so với giọng trữ tình sâu lắng ở đoạn thơ đầu.

Sau hàng loạt các từ, cụm từ “mạnh”: giận dữ, vỡ bờ, máu lửa, Nguyễn Đình
Thi kết bài thơ bằng hình ảnh con người Việt Nam Rũ bùn đứng dậy sàng loà. Câu
thơ đầy ắp động từ và màu sắc đã diễn tả được sự hùng tráng của cả một dân tộc.
Hơn thế, nó khái quát được sức mạnh từ những con người chân đất kiên cường làm
nên lịch sử. Những con người bình dị, mang tâm hồn lãng mạn, mang ý chí quật
cường đã dựng nên một đất nước thành đồng.
Đất nước đã kết hợp được nhiều yếu tố nghệ thuật: từ sự chân thực, gần gũi
của hình ảnh đến chất lãng mạn, suy tưỏng, khái quát, cảm xúc, của cá nhân với
tình cảm, tư tưởng của cả dân tộc về đất nước. Nhờ thế, Đất nước măi mãi là tiếng
thơ hùng tráng, đấy cảm xúc trong tâm hồn người Việt Nam.
LÊ HUY BẮC

148