Page 145 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Ngày nắng đốt theo đêm mưa dội
Mỗi bước đường mỗi bước hi sinh
Tràn cháy rực nghĩ trời đất mói

Lòng ta bát ngát ánh bình minh.
Cái “được” nhất của mảng thơ sau này chính là hơi thơ. Tiếng nói của một cá
nhân mang âm vang tiếng nói của một dân tộc Đã đứng lên thành những anh
hùng cho nên nhiều điều to tát đã được nói ra mà không gây cảm giác khó chịu.
Sự nhân danh một cái gì to lớn hơn của nhà thơ đã được tiếp nhận tự nhiên, bởi
thực sự ông đã đồng cảm với mạch sông lớn của dân tộc qua khát vọng chân
thành muốn nắm bắt và thấu hiểu nó.
Khổ cuối cùng của bài thơ là một cái “kết” xứng đáng với bản tráng ca về đất
nước;
0
Súng nổ rung trời giận dữ
.■■ À
Người lên như nước võ bờ '■'ì
Nước Việt Nam từ máu lửa t'...
Rũ bùn đứng dậy sáng loà.

Sau những khổ thơ 7 chữ mang âm hưởng của một giọng kể trầm vang chứa
chất từng trải với cách ngắt nhịp phổ biến 3/4 dễ tạo cảm giác bề thế, là khổ thơ 6
chữ dường như muốn cô đọng lại, nén lại. Nhưng nén lại mà vẫn cứ toả ra. cảm
xúc vừa muốn tiết chế vừa muốn buông thả tự nhiên theo những từ có khả năng
đập mạnh vào cảm giác, gợi nghĩ đến sự chuyển rung, sự toả sáng, sự đi lên.
Đoạn thơ không chỉ có sự thuyết phục của ý tứ (vì thực ra chúng đã được nói tới rải
rác trong bài giờ tổng hỢp lại) mà còn có sức thuyết phục của một hình ảnh thực tê
được biểu trưng hoá chưa để mất hết những dấu vết cụ thể cảm tính (rung trời,
người lên như nước vỡ bờ, rũ bùn, đứng dậy, sáng loà). Phải nói rằng thơ Nguyễn
Đình Thi thường rất hay trong những trường hợp tương tự, khi những chi tiết của đời
sống được đưa vào qua sự chọn lọc của một hồn thơ vừa mạnh mẽ về cảm giác,
vừa mạnh ở khả năng khái quát trí tuệ.
Nhìn chung, trong bài thơ này, nét mặt quê hương đã ngời lên với những vẻ
đa dạng thông qua sự cảm nhận, khám phá của một tâm hồn thi sĩ rất giàu nội
tâm cũng như rất giàu ý thức công dân. Nhưng về cơ bản, sự phát hiện của
Nguyễn Đình Thi chủ yếu hướng vào truyền thống anh hùng, bất khuất của đất
nước - một phẩm chất mà càng trải qua càng gian khó, qua thử thách chiến tranh,
nó càng rạng ngời, toả sáng. Đây là một góc nhìn vừa của riêng nhà thơ lại vừa
của lịch sử trong một thời kì nhất định.

PHAN HUY DŨNG

144