Page 140 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

từ đấy. Bài thơ được tổng hợp từ một số bài thơ khác như Sáng mát trong và Đêm
mít tinh”.

Đất niíởc là một bài thơ được viết trong một thời gian dài (1948 - 1955). Nhà
thơ sống với bộ đội, theo bước hành quân và tận mắt thấy các chiến sĩ Điện Biên
từ chiến hào xông lên, tạo nên chiến thắng vẻ vang, chấn động địa cầu.

B. TIẾ P CẬN TÁ C P H Ẩ M
I- Đ ất nước của Nguyễn Đình Thi
1. ở một thời kì văn học mà đề tài còn là một trong những mối quan tâm hàng
đầu của nhà văn thì đất nước là đề tài được nhiều người chú ý thể hiện. Tuy nhiên,
đây là đề tài thuộc loại hóc búa. Nếu cảm xúc không đủ sâu, đủ mạnh và khả
năng khái quát hạn chế, chắc chắn tác phẩm sẽ rơi vào công thức, sơ lược và bị lối
đại ngôn chi phối. Nhưng những cá tính thơ mạnh mẽ bao giờ cũng tìm được một
cách thể hiện riêng, làm cho đất nước mỗi lúc lại hiện ra với. một vẻ mặt mới, lấp
lánh, đa dạng và hàm chứa một nội dung cụ thể lịch sử. yới bài thơ Đất nước,
Nguyễn Đình Thi đã thể hiện được rất rõ nét tài năng và bản lĩnh nghệ thuật của
mình. , i <
Có thể tạm chia bài thơ thành hai đoạn lớn. Đọạn một gồm 21 câu chủ yếu
thể hiện niềm xúc động của nhà thơ trước vẻ đạp quê hươhg đất nước (cụ thể là vẻ
đẹp của mùa thu Hà Nội và mùa, thu Việt Bắc), Cũng ở đoạn này, tác giả bộc lộ
niềm tự hào về truyền thống anh hùng củạ dân tộc, bộc lộ tư thế người làm chủ khi
nói tới cảnh sắc sông núi quê hương (chú ý từ chúng ta được lặp lại ba lần). Đoạn
hai bài thơ nêu lên những quan sát vấ cảm nhận của tác giả về đất nưốc trong
những năm kháng chiến. Đó jà một đất nước nhiều thương đau, phải gánh chịu
bao tai ương của chiến tranh (bầnh đổng quê chảy màu, dây thép gai đâm nát trời
chiều), nhưng đó cũng là một đất nước quật khởi, đất nước của những người con
đă đứng lên thành nhũng anh hùng. Đặc biệt, đó là đất nước luôn chiến thắng
những kẻ thù tàn bạo nhất, luôn đứng dậy sáng loà từ trong máu lửa và chan chứa
hy vọng vào tương lai {Trán cháy rực nghĩ trời đất mới).

Bài thơ được viết theo lối hợp thể, có đoạn tự do, có đoạn 6 chữ, có đoạn 7
chữ. Nhiều hình ảnh thuộc các loại khác nhau đã được sử dụng: có hình ảnh cụ
thể tràn đầy cảm giác {Những phố dài xao xác hơi may, Sau lưng thềm nắng lá rơi
đầy...), có hình ảnh vừa tả thực vừa giàu màu sắc tượng trưng (Dây thép gai đâm
nát trời chiều, Rũ bùn đứng dậy sáng loà...), có hình ảnh thuần tuý ưốc lệ {xiềng
xích, chim, hoa...). Trong bài thơ, đặc biệt là ở phần sau, tác giả hay sử dụng
những từ gây cảm giác mạnh nhằm thể hiện sâu sắc nỗi nhức nhối hoặc niềm hân
hoan, phấn chấn (đàm nát, ngời lén, bật lén, chan đẩy, cháy rực...). Nhìn chung,
Đất nước không thiếu tính khái quát nhưng vẫn đầy ắp ấn tượng, cảm giác về
những cảnh, nhi]fng người cụ thể (đặc biệt là những cảnh, nhữhg người trong

139