Page 143 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Trời xanh đày là của chúng ta
Núi rừng đày là của chúng ta
Câu thơ cao giọng mà không lên gân. Hai câu điệp lại cùng một ý thơ mang
cảm hứng khẳng định mạnh mẽ - khẳng định chủ quyền của chúng ta đối với vùng
trời vùng đất ta đang chiêm ngưỡng vói tầm ôm chứa rộng rãi:
Nhữig cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa.

Nhịp điệu liệt kê dồn dập của đoạn thơ tiếp tục nhấn mạnh ý thức sở hữu của
cái ta cộng đồng đối với non nước mình, mặt khác, gợi cảm giác cài ta ấy đang làm
việc giới thiệu vẻ đẹp của Tổ quốc với cảm xúc tự hào và sung sướng. Nếu hai
thanh trắc mát, ngát kết thúc hai câu trên giống như sự nhấn mạnh khi giới thiệu
khiến cho hình ảnh đất nước được khắc đậm trong tâm khắm người đọc, người
chímg kiến, thì hai thanh trắc liền nhau (đỏ nặn0 ở phần giữa câu tiếp đó lại làm
cho âm điệu của đoạn thơ trầm dần xuống để trôi xa mơ màng cùng hai thanh
bằng nơi chữ phù sa. Dồn dập reo hát rồi trầm lắng bâng khuâng, đó là sự chuyển
động theo chu kì của điệu thơ, tạo hên sự căng,- chùng luân phiên rất đặc biệt và
rất giàu tính nghệ thuật.
ở cuối đoạn thơ này, từ câu thơ ba chữ cô đọng và trang nghiêm Nước chúng
ta, độc giả được dắt dẫn vào mạch suy tư về truyền thống anh hùng của đất nước:
Nước chúng ta
Nước những người chưa bao giờ khuất

Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Nhũng buổi ngày xưa vọng nói về.
Có thể xem hai câu đầu của đoạn trích là một định nghĩa - cái định nghĩa khá
cơ bản thể hiện nhận thức sâu sắc của nhà thơ về đất nước; Việt Nam - ấy là một
mảnh đất bất khuất. Trong bối cảnh của cuộc chiến tranh, đúng là ta có điều kiện
nhìn rõ hơn bao giờ hết phẩm chất ấy của dân tộc mình, đất nước mình. Sau định
nghĩa là chứng minh. Nhưng điểm độc đáo là nhà thơ không chứng minh bằng lí lẽ,
bằng các sự kiện mà bằng một cảm nhận. Hai chữ rí rầm làm câu thơ trở nên giàu
ấn tượng khiến cho khái niệm “tiếng nói ông cha” vẫn thường quen nói bớt vẻ trừu
tượng, mơ hồ để trỏ nên sống động cụ thể. Quả thực đây là kiểu chứng minh rất
thơ và cả rất Nguyễn Đinh Thi nữa! Trước khi nói với những ai ai, nó đã là sự
chứng minh cho mình, để mình hiểu thêm về đất nước. Từ những mối xúc động tuy
phong phú nhưng không rõ rệt ban đầu trước một sáng thu Hà Nội đến thứ tình
cảm được tổ chức lại và có định hướng như vừa phân tích trên, hẳn đó là cả một
chặng đường dài nhận thức!

142