Page 114 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

sông Đuống hiền lành, hoà bình, yêu thương như ỏ phần đầu bài thơ, dòng sông
“cuồn cuộn trôi...” ở đây là dòng sông kết tinh bao yêu thương, căm giận, kết tinh
sức mạnh quật khởi kiên cường.
Bài thơ khép lại trong ánh sáng của một mơ ước tuyệt đẹp, một niềm tin chiến
thắng mãnh liệt:
Bao giờ về bén kia sông Đuống
Anh lại tìm em
Em mặc yếm thắm
Em thắt lụa hồng
Em đi trẩy hội non sông
Cười mê ành sàng muôn lòng xuân xanh
Tronq không khí hội xuân tưng bừng, rộn rã, hình ảnh “em” lại hiện ra khiến
cho dòng cảm xúc của bài thơ như đằm lại, dịu êm, đậm đà màu sắc lãng mạn.
Nếu như ở đầu bài thơ, “em” xuất hiện như một khách thể, một nhân vật tâm tình
làm chỗ dựa cho cảm xúc thi nhân thì đến đây, “em” đã thực sự như là hiện thân
của quê hương. “Em” hiện lêiỊ trong nguồn ánh sáng rực rỡ, tươi mới, thanh tân
trong những hội hè đình đám của quê hương quan họ, cQng chính là ngày hội
chiến thắng của non sông đất nước. Với giai điệu tha thiết mang âm hưởng bài
dân ca quan họ “đến hẹn lại lên” , bài thơ khép lại đồng thời mở ra những dư âm
ngân vang trong tâm hồn độc giả. Có thể nói, tính nhạc đã góp phần làm nên
thành công của bài thơ. ị

5. N hũhg gợi mở, suy nghiệm d ư vang
Bén kia sõng Đuống của Hoàng cầm có thể coi là một thi phẩm đẹp và độc
đáo trong nền thơ ca Việt Nam giai đoạn kháng chiến chống Pháp. Cùng nằm
trong dòng chảy cảm hứng về quê hương đất nước, Bén kia sông Đuống phân biệt
với Núi đôi của Vũ Cao, Đất nước của Nguyễn Đinh Thi, Việt Bắc của Tố Hữu...
không chỉ bỏi hoàn cảnh sáng tác đặc biệt của bài thơ, không chi bởi sự song
hành, hoà quyện hai dòng cảm xúc mà hơn hết, còn bỏi màu sắc dân gian, dân
tộc rất riêng khi phảng phất, lúc đậm đà trên mỗi dòng thơ. Đúng như nhà nghiên
cứu Nguyễn Đăng Mạnh đã nhận xét: “có một không gian Kinh Bắc, một thời gian
Kinh Bắc rất đỗi cổ kính" trong thơ Hoàng cầm, ‘Và trên cái nền thời gian, không
gian ấy, cứ thấy thấp thoáng một cô gái què Kinh Bắc của một thuở nào có vẻ đẹp
duyên dáng tình tứ - cười như mùa thu toả nắnự’\ Trên cái nền nhạc buồn, ngọt

1 Nguyễn Đăng Mạnh, Con đường đi uào thế giới nghệ thuật của nhà văn, NXB Giáo
dục, H.2000. tr.21G.

113