Page 119 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

riêng rất dân dã dùng để vẽ tranh Đông Hồ, vừa chỉ tính chất dân tộc hay hồn dân
tộc đậm đà trong đó.
Nhưng kí ức vừa bừng sáng lên đã vụt tắt. Những hình ảnh thực tại làm tối
sầm cả đoạn thơ, gieo một cảm giác uất ức, tiếc hận. Thay vào các hình ảnh sáng
tươi ở trên là những hình ảnh khủng khiếp, tương phản dữ dội với chúng: lửa ngùn
ngụt, chó ngộ tung hoành, đảm cưới chuột tan tác, mẹ con đàn lợn chia lia... Để
cực tả sự tàn bạo của kẻ thù và vẻ điêu tàn của quê hương, tác giả đã đưa vào
đoạn thơ rất nhiều từ gây cảm giác mạnh: khủng khiếp, ngùn ngụt, hung tàn, kiệt
cùng, chia lìa, tan tác, cháy, phun... Sự xen kẽ các câu dài ngắn cũng có tác dụng
diễn tả sự nghẹn uất, giận dữ:

Quê hương ta từ ngày khủng khiếp
Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn
/
Ruộng ta khô
Nhà ta cháy 4 !- '
Chó ngộ một đàn , r Ị
Lưỡi dài lê sắc máúị..
Hình ảnh chó ngộ một đàn chì quâh giặc là một ẩn dụ rất hay, rất dân gian,
vừa lột tả được sự hung dữ, cuồng bạoicủa chúng vừa nói được sự khinh bỉ, căm
giận của nhân dân, của nhà thơ đối với chúng.
ở cuối đoạn thơ này, những hình ảnh thứờríg thấy trong tranh dân gian Đông
Hồ được nhắc lại với một ý nghĩa khác. Sự sum vầy, ấm áp, sáng tươi, náo nhiệt
không còn, thay vào đấy là sự tiêu tán, tan tác, lưu lạc, mất mát. Ý thơ càng sâu
thêm nhờ sự pha trộn nhập hhoà giữa ảo và thực trong cách diễn đạt. Có cảm
tưởng tác giả từ chỗ đarig mê người trong một không khí đẫm huyền thoại của quê
hương chợt tỉnh ra, ngơ ngầc:
Mẹ con đàn lợn âm dương
Chia fía trăm ngả
Đám cưới chuột đang tưng bừng rộn rã

Bây giờ tan tác về đâu.
Xét về mặt khách quan, mấy câu thơ trên đã nói thật thấm thìa về sự phôi pha
của những giá tri tinh thần, sự mai một của nhữrig nghề nghiệp truyền thống vốn là
nỗi tự hào của xứ sở Kinh Bắc từ bao đời nay. Vì sự hung tàn của lũ cướp nước mà
ước mơ về cuộc sống thanh bình của nhân dân từng được gửí gắm vào nghệ thuật bị
tan vỡ. Cụm từ Bây giờ tan tác về đàu mang một dư vị khó tả. Đó là chút thoáng
hoang mang cộng với nỗi bồi hồi, ngậm ngùi đồng thời là niềm hoài vọng không
nguôi về những ngày êm đẹp.

118