Page 124 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

Chất ca dao trước hết được thể hiện qua việc sử dụng thể thơ lục bát. Đọc ca
dao, ta luôn bắt gặp những cảm xúc được thể hiện qua thể thơ này:
Hõm qua tát nuớc đầu đình
Bỏ quên cái áo trên cành hoa sen

Em nhặt thì cho anh xin
Hay là em để làm tin trong nhà
Ca dao rất giàu nhạc tính nên rất thuận lợi cho việc bày tỏ tâm tình, đặc biệt là
những vấn đề tế nhị trong cuộc sống gia đình, tình cảm lứa đôi. Cuộc chia tay
trong Việt Bắc thấm đẫm tình cảm của kẻ đi người ỏ. Do vậy, sử dụng thể thơ này
là thế mạnh để Tố Hữu khắc hoạ bức chân dung tâm trạng keo sơn của tình quân
dân:
Mình về minh có nhó ta
Mười lãm năm ấy thiết tha mặn nồng.
Là một bài thơ trữ tình cách mạng, Việt Bắc dạt dào cảm xúc cách mạng. Tác
phẩm ngợi ca tình quân dân cá nước, ghi nhận mối gắn bó hữu cơ giữa quần
chúng và cách mạng và khẳng định tinh cảm gắn bó chân thành của quân nhân
kháng chiến và người dân địa phương là nền tảng quyến định cho mọi thành công.
Mối tình giữa quê hương cách mạng Việt Bắc với người cán bộ cách mạng được Tố
Hữu diễn tả như một mối tình riêng. Mối tình đó được đặc tả trong cặp đại từ quan
hệ ta - minh, vốn là lối xưng hô quen thuộc của ca dao.

“Đôi bạn tình” giữa chiến khu Việt Bắc với người chiến sĩ cách mạng đã chung
sống với nhau mười lăm năm ‘Ihiết tha, mặn nồng”, giờ đây họ chia tay nhau vì
người cán bộ phải rời Việt Bắc để về xuôi trong niềm hân hoan chiến thắng tưng
bừng của quân và dân ta.

Buổi chia li đầy lưư luyến ây phảng phất không khí buổi chia tay của những đôi
‘ bạn tình trong ca dao xưa. Mượn thể hát đối đáp dân tộc, đồng thời cũng mượn cả
ngôn ngữ đậm đà màu sắc dân tộc để thể hiện những tình cảm mới, Tố Hữu đã tạo
cho lời thơ sự đằm thắm, mặn mà thuỷ chung:
Ta với mình, mình vòi ta

Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước, nghĩa tình bấy nhiêu...

“Ta” với “Mình” tưởng như chỉ có thể có một đời sống cá nhân trong ca dao,
bỗng lớn dậy, đổi khác, hồn nhiên đi thẳng vào đời sống chung của dân tộc, bao
quát hết những tình cảm lớn của thời đại.

123