Page 109 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

thể khẳng định đó là một dòng sông được tái hiện trong một không gian của tâm
tưởng, của tiềm thức, qua một lớp màn thời gian xa cách. Có thể coi đó là sự “thần
diệu” của ngòi bút hay chính là sự ‘Ihần diệu” của tâm linh?
Cùng với hình ảnh dòng sông là hình ảnh một vùng quê trù mật, thanh bình:
Xanh xanh bãi mía, bờ dâu
Ngô khoai biêng biếc

Câu thơ vẽ nên một bức tranh làng quê thân thuộc, trù phú, vỏi gam màu chủ
đạo là sắc xanh nõn nà, tươi mới được gợi bởi một loạt nhũng từ láy “xanh xanh”,
“biêng biếc”. Đó là một vùng quê thanh bình, tươi đẹp mang vẻ đẹp đặc trưng của
vùng đồng bằng Bắc Bộ. Và đi liền với nỗi nhớ quê hương là bật dậy nỗi đau đớn,
xót xa:
Đứng bên này sõng sao nhớ tiếc
Sao xót xa như rụng bàn tạỷ f

Nỗi đau đớn xót xa được thể hiện trực tiếp, mầnh liệt, không thông qua một
hình ảnh mang tính ẩn dụ, hoán dụ.nào ríhư: chùa chấy đỏ những thân caư’
{Núi đôi- Vũ Cao) hay “Ô/ những canh ậông ậúệ chẫy rriáu- Dây thép gai đâm nát
trời chiềư’ (Đất nước- Nguyễn Đìợh Th|. Chỉ bằng một lối số sánh đầy ấn tượng;
“sao xót xa như rụng bàn tay”, Hoặrig Ộầm cụ thể hoá, hữu hình hoá, đặc biệt
là cảm giác hoá một nỗi đau đớạlịlnh thần bằn^ một nỗi đau về thể xác. Không
dùng từ “đứt”, ‘lìa”, hay “mất*' rpà/bhỉ qua ^ ộ t chữ “rụng” thật độc đáo, độc giả có
thể cảm nhận được đến .tận cùng VỈỖi ííau cảm thấy một phần cơ thể bị cắt lìa. Nếu
không có một tình yêuirìáu thịt VỐI quê hương, không thể viết được những vần thơ
“rớm máu” và sắc sảạtìhưthế.
ị,:V_y
Có thể nói, mạch òẳhí xúc nhớ thương da diết và đau đớn xót xa được khơi gợi
từ đầu bài thơ và sẽ trở thành mạch cảm xúc chủ đạo xuyên suốt những khổ thơ
sau.

3. Sự soi chiếu hai thể gián Kinh Bắc: tươi đẹp và b ị tàn phá. Sự song
hành, hoà quyện hai dòng cám xúc: niềm thương nổí nhớ và nổi đau xót
căm giận
Nỗi nhớ thương quê hương da diết đưa nhà thơ về với Kinh Bắc- một vùng quê
tươi đẹp, đậm đà truyền thống văn hoá dân tộc. Vùng quê ấy vừa mang vẻ đẹp
của một đời sống vật chất ấm no, trù mật (biểu hiện qua hương “lúa nếp thơm
nống” ngọt ngào, đậm đà, thanh quý), vừa toả sáng vẻ đẹp của một đời sống tinh
thần giàu có, lành mạnh (biểu hiện qua những bức tranh Đông Hồ). Tình yêu máu

108