Page 112 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

thương nhớ da diết của một người con phương xa bỗng trở nên vừa sống động,
vừa thiêng liêng, cảm động đến thế! Những phiên chợ quê với những nghề thủ
công truyền thống (dăng tơ, dệt sợi, nhuộm...), với hình ảnh những người dân lao
động của quê hương chính là nơi hội tụ rõ nhất đời sống vật chất cũng như những
nét sinh hoạt văn hoá cộng đồng và vẻ đẹp tâm hồn con người lao động Việt Nam
xưa.
Đặc biệt, đọng lại, lung linh như một điểm sáng trong kí ức, trong nỗi nhớ của
nhà thơ là hình ảnh những con người của quê hương Kinh Bắc. Đó là “những cụ
già phơ phơ tóc trắng” như bước ra từ một thế giới cổ tích thần tiên, là “những em
sột soạt quần nâu” trong niềm vui của những ngày lễ hội. Và ấn tượng hơn cả là
hình ảnh của những cô gái Kinh Bắc: “những nàng môi cắn chỉ quết trầu” với
“khuôn mặt búp sen”, rồi “những cô hàng xén răng đen- cười như mùa thu toả
nắng”. Những câu thơ đẹp đẽ này là sản phẩm của ấn tượng mạnh mẽ, độc đáo
của thi sĩ Hoàng cầm. Bằng nét bút mềm mại, tài hoa, nhà thơ đã chớp lấy và lưu
giữ ấn tượng về vẻ đẹp của cô gái quê qua những chi tiết thật gợi cảm. Cái duyên
dáng, tình tứ rất riêng của người con gái Kinh Bắc toả ra từ những đường nét thanh
quý trên gương mặt và đọng lại với nụ cười dịu dàng làm rạng lên gương mặt của
người thiếu nữ. Đúng là “thi trung hữu hoạ”! Một bức hoạ tinh tế về đường nét, hoà
dịu, tươi tắn về sắc màu và thấm đượm tâm hồn giàu mĩ cảm, giàu rung cảm của
thi nhân. £
Những con người mang linh hồn của quê hương ngàn năm văn hiến ấy giờ
cũng tan tác, bơ vơ. Kết thúc mỗi đoạn thơ là điệp khúc "bây giờ đi đàu về đâu"
vừa đau đáu, khắc khoải, vừa tắc nghẹn, xót xa, uất hận.
Nỗi đau quê hương bị giặc dày xéo và tàn phá được thể hiện đặc biệt sâu sắc
và thấm thìa qua hình ảnh mẹ già và em thơ- hai đối tượng mong manh nhất, cần
được nâng niu, che chở.
Hình ảnh người mẹ trỏ đi trở lại ba lần trong một trang thơ, được miêu tả ở

nhiều góc độ. Đó là người mẹ “già nua” tảo tần, lam lũ, khó nhọc cả một đời “còm
cõi gánh hàng rong” : là người mẹ gầy yếu, đáng thương bị “lũ quỷ mắt xanh trừng
trợn- khua giày đinh đạp gãy quán gầy teo” ; là người mẹ bé nhỏ đơn côi “bưóc cao
thấp bên bờ tre hun húf’. Hình ảnh một “cánh cò trắng bay vùn vụt” lướt ngang
dòng sông Đuống như hốt hoảng chạy trốn bom đạn kẻ thù như một sự song
chiếu, đồng điệu với hình ảnh người mẹ già “mái đầu bạc phơ’ quẩy gánh hàng
rong bước cao thấp trên con “đường trơn mưa lạnh”. Bao nhiêu yêu thương, đau
xót, tái tê trong hình ảnh đơn côi tội nghiệp ấy!
Còn với những đứa trẻ hồn nhiên, thơ ngây, giờ đây, chúng phải đối diện với

111