Page 113 - Ngữ Văn Ôn Thi Tốt Nghiệp

cái đói, cái chết, thậm chí nỗi sợ hăi len cả vào giấc ngủ:
Trong giấc thơ ngày tiếng súng dồn tựa sấm
Ú ớ cơn mê
Thon thót giật mình
Bóng giặc giày vò những nét mõi xinh
Nỗi đau xót căm giận dường như thấm đến từng câu chữ, ý thơ qua cách diễn
đạt đầy ấn tượng của thi nhân.
Có thể nói, phần thứ hai của bài thơ là phần đặc sắc nhất, kết tinh cảm xúc,
tâm hồn cũng như tài năng của thi sĩ Hoàng cầm. Với một cấu tứ độc đáo: mở đầu
bằng những câu thơ gợi nên vẻ đẹp thanh bình, no ấm, kết thúc bằng nỗi đau đớn,
xót xa vì quê hương bị dày xéo, tàn phá, chia lìa, xuyên suốt nhốTng đoạn thơ này
là hai dòng chảy cảm xúc; vừa nhớ thương, nuối tiếc, vừíă đạu xót, căm thù. Hai
mạch cảm xúc này luôn đan xen, hoà quyện với-nhali, thức đẩỳ lẫn nhau. Bỏi như
một quy luật tự nhiên của tình cảm, càng tronỡ hóàn cảnh xa cách thì những gì tươi
đẹp, thân thuộc nhất của quê hương càng hiện' lêh sống độrig, khắc khoải; càng
yêu mến nhớ thương thì nỗi đau càng xa xót và ngược lại, càng đau đớn xót xa thì
hình ảnh quê hương hiện lên càng tươi đẹp, thiết tha. Những câu thơ với kết cấu
dài ngắn đan xen, với những tên riêng các địa danh, với những cảnh và người Kinh
Bắc bình dị, nên thơ và nhịp điệu dân cạ văng vẳng, tất cả hài hoà trong một nhạc
điệu buồn phảng phất linh hổn quô hươhg. Nỗi đáu riêng của Hoàng cầm đã gặp
nỗi đau chung của người dân Việt ở hhững yùhg quê khác.
4. Bén kia sông Đ uôhg -ị vùng quê quật khởi trong cảm húng lẵng m ạn
cách m ạng tràn trề
Bằng tình yêu và ríiềm iự hào về quê hương, nhà thơ đã tưởng tượng và hy
vọng vào một ngày bộ đội trở về và sông Đuống vùng lên. Giọng điệu thơ cũng
chuyển từ uất hận xót thương sang sảng khoái, tự hào.

Nhà thơ cảm nhận được trong chiều sâu của quê hương sông Đuống đã tiềm
tàng một sức mạnh mãnh liệt, muốn trỗi dậy, dù còn âm thẩm nhưng vẫn hết sức
mạnh mẽ. Âm thầm trong ánh “lửa đèn leo lét soi tình mẹ” , trong hình ảnh “ngậm
ngùi tóc trắng đang thầm kể- những chuyện muôn đời không nói năn^\ Nhưng
sức mạnh đã bừng lên qua hình ảnh tuyệt đẹp và độc đáo: “khuôn mặt bừng lên
như dựng trầnự'. Một bức tranh có sự kết hợp của những gam màu, của ánh sáng;
trên nền đêm tối buông xuống dòng sông bật lên ánh lửa đèn “leo lét”, mái tóc
trắng của người mẹ và gương mặt rạng rỡ ánh sáng của tin yêu, quật khởi.
Những câu thơ tiếp theo cuồn cuộn trong nhịp điệu gấp gáp, dồn dập, thể
hiện sức mạnh vùng lên bão táp của quê hương. Và không còn hình ảnh dòng

112